ΝΕΟΤΗΤΑ

Είναι  η  βιολογική  φάση  του  ανθρώπου  κατά  την  οποία  αναπτύσσεται  σωματικά,  πνευματικά,  συναισθηματικά  και  κοινωνικά  με  βάση  τις  επιδράσεις  που  έχει  δεχτεί  από  το  εξωτερικό  περιβάλλον ( εποχή  και  κοινωνία )  και  τον  ιδιαίτερο  χαρακτήρα  του.  Είναι, δηλαδή, η περίοδος της μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία και έχει για κέντρο της την ήβη.

            Κάθε  νέα  γενιά  έχει  τα  δικά  της  ιδιαίτερα  χαρακτηριστικά  γνωρίσματα,  που  σχετίζονται  με  την  εξωτερική  εμφάνισή  των  νέων ( βιολογικά ),  τις  ψυχικές  τους  ιδιότητες ( ψυχικά ),τον  τρόπο  ζωής,  τα  ενδιαφέροντα  και  τη  συμπεριφορά  τους ( κοινωνικά  και  πολιτικά), τον  τρόπο  σκέψης  και  έκφρασης,  τις  αντιλήψεις  και  τις  αρχές  που  έχουν ( πνευματικά  και  ηθικά ). Διαμορφώνονται  δε  από  τις  βιολογικές  ιδιότητες  της  νεανικής  ηλικίας  και  από  την  ιστορική  συγκυρία.

Ως  διαχρονικές  βιολογικές  ιδιότητες  της  νεότητας  θεωρούνται  η  ζωτικότητα,  ο  ενθουσιασμός,  η  αισιοδοξία,  ο  αυθορμητισμός,  η  ανεμελιά  και  ο  συναισθηματισμός.         Η  σύγχρονη  ιστορική  συγκυρία  ταυτίζεται  με  την  ανάπτυξη  της  επιστήμης  και  της  τεχνολογίας,  την  αφθονία  των  αγαθών  και  τη  σχετικά  εύκολη  απόκτησή  τους,  την  απελευθέρωση  από  την  άγνοια  και  τις  προκαταλήψεις  με  επακόλουθο  την  έντονη  αμφισβήτηση  των  παραδοσιακών  αξιών  και  αντιλήψεων,  αλλά  και  με  την  οικουμενικότητα  της  σύγχρονης  ζωής  που  οδηγεί  σε  σύγχυση  σχετικά  με  τις  αξίες  και  τα  ιδανικά  που  πρέπει  να  κυριαρχούν  διαχρονικά.

Ακολούθως,  προκύπτει  η  σύγχρονη  νέα  γενιά  με  τα  εξής  χαρακτηριστικά :                   α)  Βιολογικά,   παρατηρείται  η  λειτουργία  των  γενετήσιων  και  μορφοποιών  αδένων,  η λειτουργία  αδένων  που  προσδιορίζουν  την  έκφραση,  τη  φωνή,  τη  σκέψη  και  το  συναίσθημα  και  η  ανάπτυξη σε  όλους  τους  τομείς  είναι  πλέον  εμφανής.

β)  Ψυχολογικά,  διακρίνεται  η  τάση  εσωτερίκευσης  και  απομόνωσης  ορισμένες  φορές,  η  έντονη  ευαισθητοποίηση  και  ευθιξία  για  ποικίλα  θέματα  και  η  έλλειψη  αυτοπεποίθησης  και  ανασφάλειας  που  οδηγεί  σε  ανάγκη  αναγνώρισης  και  επιβράβευσης  κυρίως  από  συνομηλίκους.  Γι’αυτό  είναι  έντονη  η  προσπάθεια  ένταξης  σε  ομάδες  ομηλίκων  και  η  αναζήτηση  προτύπων  και  ειδώλων,  καθώς  και  η  φροντίδα  για  την  εξωτερική  εμφάνιση.    γ)  Πνευματικά,  παρατηρούνται  υπαρξιακές  ανησυχίες  και  ταυτόχρονη  απόπειρα  κατανόησης  του  ευρύτερου  κόσμου  με  τη  διεύρυνση  των  πνευματικών  οριζόντων.  Η  έντονη  περιέργεια  και  απορία  για  όσα  παρατηρούν,  η  έφεση  για  τη  βαθιά  γνώση  και  την  έρευνα,  η  κριτική  ικανότητα  που  εξελίσσεται  βοηθούν  να  οραματίζονται  έναν  καλύτερο  κόσμο.  Πολλές  φορές  φτάνουν  στην  ονειροπόληση  τηρώντας  επαρκείς  αποστάσεις  από  τον  ορθολογισμό  των  μεγαλύτερων  σε  ηλικία. Έτσι,  εύκολα  οδηγούνται  στην  εξιδανίκευση  και  τον  ιδεολογικό  φιλελευθερισμό.    δ)  Ηθικά,  λοιπόν,  είναι  επόμενο  να  μην  ακολουθούν  σταθερά  τις  παραδομένες  αρχές  και   αξίες,  αφού  άλλες  φορές  συντάσσονται  με  αυτές  απόλυτα  και  με  ισχυρογνωμοσύνη   που  απορρίπτει  τις  συμβουλές  και  οδηγεί  κάποτε  σε  αλαζονεία  και  αναίδεια,  ενώ  άλλες  με  θάρρος  και  δυναμισμό  επαναστατούν  και  συγκρούονται  με  αυτές  προσπαθώντας  να  υψώσουν  το  προσωπικό  τους  ηθικό  ανάστημα.  ε)  Πολιτικά,  το  κυρίαρχο  γνώρισμα  της  νεότητας  είναι  η  ιδιαίτερα  αναπτυγμένη  ευαισθησία  σε  ζητήματα  κοινωνικών  και  πολιτικών  δικαιωμάτων.  Θέλει  να  υπάρχουν  δικαιώματα  αλλά  και  να  είναι  δυνατή  η  άσκησή  τους.  Γι’αυτό  συχνά  κρίνει  με  καυστικό  τρόπο  πολιτικούς, δικαστικούς,  πνευματικούς  και  θρησκευτικούς  ηγέτες.  Αμφισβητεί  έντονα  ό,τι  προστατεύεται  από  τη  θέση  του  στη  συνείδηση  του  κόσμου  και  δεν  αξιολογείται  με  αντικειμενικά  κριτήρια,  όπως  η  παράδοση,  οι  ηθικές  αξίες,  οι  νόμοι,  η  πολιτική  και  κοινωνική οργάνωση.  Καταγγέλλει  κάθε  μορφής  εξουσία,  διαμαρτύρεται  για  αυθαίρετες  αποφάσεις  και  επιρρίπτει  ευθύνες.  Στ)  Κοινωνικά,  επομένως,   ωθεί  σε  νέες  αντιλήψεις  και  τρόπο  ζωής  απαλλαγμένο  από  το  βάρος  της  συνήθειας,  της  ανοχής  και  του  συμβιβασμού.  Υιοθετεί  την  απλότητα  και  τον  αντικομφορμισμό,  όχι  μόνο  στη  σκέψη  αλλά  και  στην  εμφάνιση  και  στο  λόγο.  Προτιμά  απλά,  απέριττα  και  άνετα  ενδύματα  και  ταυτόχρονα  απλό,  λιτό  και  σχεδόν  συνθηματικό  λόγο.  Εξωτερικεύει,  έτσι,  την  ανέμελη  διάθεσή  της.  Η  διάθεση  αυτή  εξηγεί  και  την  ευκολία  σύναψης  σχέσεων  με  τους  συνομήλικους  και  ιδιαίτερα  του  άλλου  φύλου. Βέβαια,  τα  κριτήρια  επιλογής  των  φίλων  δε  σχετίζονται  με  υπολογισμούς  και  σκοπιμότητες.  Τα  συναισθήματα  είναι  έντονα  και  αγνά,  άδολα  αλλά  όχι  πάντα  σταθερά.  Η  συντροφικότητα,  η  αλληλεγγύη  και  ο  ενθουσιασμός  διαδέχονται   συχνά   την  απογοήτευση  και  την  οξυθυμία.  ζ)  Διεθνικά,  τέλος,  η  επικοινωνία  μεταξύ  των  νέων  εύκολα  παίρνει  υπερεθνικό  χαρακτήρα  καταργώντας  τους  περιορισμούς  του  χώρου  και  στοχεύει  σε  πανανθρώπινα  ενδιαφέροντα  και  προβλήματα,  που  αφορούν  όλους  και  απαιτούν  άμεση  λύση.

Γενικά,  η  ηλικιακή  ομάδα  των  νέων  έχει  και  προτερήματα  και  ελαττώματα,  που,  όμως,  μπορούν  να  περιοριστούν  με  την  κατάλληλη  αγωγή,  αφού  ο  χαρακτήρας  τους  είναι  εύπλαστος.

 Εντύπωση  προκαλεί  η  έντονη  επαναστατικότητα ( τάση  αυτοτέλειας  και  απεξάρτησης  από  τους  γονείς,  αγωνιστικότητα  για  βελτίωση  του  κόσμου,  αμφισβήτηση  καθιερωμένων  αξιών,  ιδανικών,  παράδοσης,  νεωτερικότητα  και  αδιαλλαξία )  αλλά  και  οι  αντιθέσεις  στη  συμπεριφορά ( υπερενέργεια  και  οκνηρία,  υπερευθυμία  και  δυσθυμία,  θρασύτητα  και  δειλία,  εγωισμός  και  αυτοπεριφρόνηση,  κοινωνικότητα  και  απομονωτισμός,  τάση  ελευθερίας  και  ανάγκη  αίσθησης  του  ελέγχου,  καταπολέμηση  παραδοσιακών  αξιών  και  άκριτη  αποδοχή  ιδεολογιών  και  αξιών,  καταδίκη  των  επιδερμικών  σχέσεων  και  τάση  αυτοαπομόνωσης )

Η  νεότητα  χαρακτηρίζεται  ως  η  πιο  κρίσιμη  περίοδος  της  ανθρώπινης  ζωής,  αφού  είναι  η  πιο  καθοριστική  και  αποφασιστική  ηλικιακή  φάση  για  κάθε  άνθρωπο.  Καθοριστική  είναι  επειδή  στη  διάρκειά  της  ο  άνθρωπος  διαμορφώνει  ουσιαστικά  την  προσωπικότητά  του : πρώτα  απ’ όλα  αναπτύσσεται  σωματικά.  Παράλληλα,  αναπτύσσεται  και  συναισθηματικά,  αφού  έρχεται  αντιμέτωπος  με  τρία  βασικά  προβλήματα : την  ανεξαρτησία  του  από  τους  γονείς,  τις  σχέσεις  με  το  άλλο  φύλο  και  την  επαγγελματική  αποκατάσταση.  Τέλος,  αναπτύσσεται  και  πνευματικά,  αφού  μετατρέπει  τα  εμπειρικά  ενδιαφέροντα  σε  νοητικά  με  την  αναζήτηση  των  βαθύτερων  αιτιών  και  σχέσεων  που  τα  διέπουν.

Αποφασιστική  είναι  επειδή  ο  νέος  καλείται  να  πάρει  σοβαρές  αποφάσεις,  που  με  τις  συνέπειες  που  έχουν  τον  ακολουθούν  σε  όλη  του  τη  ζωή.  Οι  αποφάσεις  αυτές  σχετίζονται  με  την  επιλογή  επαγγέλματος  αλλά  και  με  την  επιλογή  στάσης  απέναντι  σε  ποικίλα  προβλήματα  και  κινδύνους.

Συμπερασματικά,  η  νεανική  ηλικία  είναι  κρίσιμη,  γιατί  αν  οι  νεανικές  αναζητήσεις  και  εμπειρίες  είναι  πλούσιες  και  αντιμετωπίζονται  από  τους  μεγαλύτερους  με  ανοχή  και  συγκατάβαση  προοιωνίζονται  μια  περίοδο  ωριμότητας  με  βαθιά  γνώση,  πλούσια  πείρα,  σοφία  και  δημιουργία.

Ο  νέος,  δε  πρέπει  να  ξεχνάμε,  ότι  αποτελεί  ένα  οργανικό  μέλος  του  κοινωνικού  σώματος  και  επομένως  καλείται  να  αντιμετωπίσει  σοβαρά  κοινωνικά  προβλήματα  με  βασανιστικές  επιπτώσεις  ακόμα  και  στον  ίδιο.  Αυτά  είναι :                α)  η  ελλιπής  και  αναποτελεσματική  εκπαίδευση  ( παρωχημένες  γνώσεις  και  μέθοδοι  διδασκαλίας,  έλλειψη  υλικοτεχνικής  υποδομής  και  καταρτισμένου  εκπαιδευτικού  προσωπικού  σε  όλες  τις  εκπαιδευτικές  βαθμίδες,  παραγκωνισμός  του  πνευματικού,  κοινωνικού,  ηθικού  χαρακτήρα  της  παιδείας,  χρησιμοθηρική  αντίληψη  για  τη  γνώση,  εξειδίκευση  και  τεχνοκρατία ),    β)  ο  επαγγελματικός  προσανατολισμός  και  η  ανεργία  ( ανύπαρκτος  επαγγελματικός  προσανατολισμός,  όξυνση  του  προβλήματος  της  υποαπασχόλησης  και  της  ανεργίας,  κλίμα  αναξιοκρατίας  και  κορεσμός  επαγγελμάτων ),    γ)  η  δυσλειτουργία  της  δημοκρατίας  ( παραγκωνισμός  και  παθητικοποίηση  του  πολίτη,  αναξιοκρατία,  πολιτικός  αμοραλισμός,  προβολή  και  επιβολή  πολιτικών  ηγετών  από  τα  μ.μ.ε.,  αύξηση  απολυταρχικών  πολιτευμάτων ),   δ)  προβλήματα  ειρήνης  ( ναρκοθέτηση  της  παγκόσμιας  ειρήνης  με  σκοπό  την  εξυπηρέτηση  οικονομικών  συμφερόντων,  φονταμενταλισμός  και  εκδηλώσεις  τυφλής  βίας  και  τρομοκρατίας,  αποδυνάμωση  του  ρόλου  του  Ο.Η.Ε. ),   ε)  έλλειψη  ανθρωπισμού  ( εγκατάλειψη  του  τρίτου  κόσμου,  εργασιακή  εκμετάλλευση  ανηλίκων,  παραβίαση  των  ανθρώπινων  δικαιωμάτων,  αύξηση  του  ρατσισμού  και  του  εθνικισμού,  έλλειψη  υγιών  προτύπων  και  αξιών ),   στ)  καταστροφή  του  περιβάλλοντος ( αλόγιστη  εκμετάλλευση  των  πόρων  της  γης,  εκτεταμένη  ρύπανση  και  μόλυνση  σε  πολλά  σημεία  του  πλανήτη  από  τη  βιομηχανική  και  τεχνολογική  ανάπτυξη,  χρήση  όπλων  με  ραδιενεργά  στοιχεία ),   ζ)   ένταξη  στην  κοινωνία  ( δυσκολία  προσαρμογής  στον  κόσμο  των  μεγάλων  λόγω  απουσίας  ή  υπερπροστατευτισμού  της  οικογένειας,  λόγω  της  ανταγωνιστικής  εκπαίδευσης  και  λόγω  της  απουσίας  ισχυρών  θετικών  προτύπων )

Για  να  λύσει  ο  νέος  όλα  τα  παραπάνω  προβλήματα  πρέπει  αρχικά  να  συναισθανθεί  την  ευθύνη  για  κάθε  πράξη  ή  παράλειψή  του,  αφού  αυτή  θα  τον  θέσει  απέναντι  στον  εαυτό  του,  απέναντι  στους  προγενέστερους  και  κυρίως  απέναντι  στους  μεταγενέστερούς  του,  ώστε  ο  αγώνας  για  ένα  καλύτερο  αύριο  να  ταυτιστεί  με  τη  ζωή  και  την  ευχαρίστηση.  Γι’ αυτό  αποτελεί  αναγκαιότητα  ο  εφοδιασμός  του  νέου  με        α)  αυτογνωσία,  ώστε  να  εντοπιστούν  τυχόν  αδυναμίες,  β)  πνευματική  καλλιέργεια,  που  θα  οδηγήσει  στην  απόκτηση  πνευματικών  ικανοτήτων  και  ευρύτητα  πνεύματος,   γ)   κοινωνικές  αρετές,  ώστε  να  γίνει  ομαλή  η  προσαρμογή  στην  κοινωνική   πραγματικότητα,  δ)  ηθικές  αρετές,  ώστε  να  ενισχύονται  οι  εσωτερικές  αντιστάσεις  και  να  επιτυγχάνεται  η  ψυχική  ισορροπία,  ε)  πίστη  σε  υψηλές  αξίες  και  ιδανικά  για  να  υιοθετηθεί  μια  υπεύθυνη  και  αγωνιστική  στάση  ζωής  και   στ)  υγιής  πολιτική  συνείδηση,  ώστε  ως  αυριανός  πολίτης  να  είναι  υπεύθυνος  και  ενεργός.

                                                                          ΠΑΛΛΗ   ΧΑΡΑ  -  ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

.