Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011


ΔΗΜΟΤΙΚΟ    ΤΡΑΓΟΥΔΙ  :   προσωπική  δημιουργία ( στηριζόταν  στην  παραλλαγή  παλαιότερων  στίχων  και  στο  συνταίριασμά  τους )  που  καθιερωνόταν  ως  δημοτικό  μετά  την  αποδοχή  του  από  την  κοινότητα  του  λαϊκού  ποιητή  και  την  επιβίωσή  του  στο  χώρο  και  το  χρόνο.  Εξέφρασε  τον  τρόπο  ζωής,  τις  αντιλήψεις,  τα  έθιμα,  τους  φόβους  και  τα  συναισθήματα  του  λαού   και   συχνά  συνοδεύονταν  από  χορό  ( η  μελωδία  αποτελεί  συστατικό  στοιχείο  του ).
Διακρίνονται  σε  α) τραγούδια  του  κύκλου  της  ζωής  ( της  αγάπης,  τα  νανουρίσματα,  τα  σατιρικά,   τα  μοιρολόγια,  της  ξενιτιάς  κ.α. ),  β) ιστορικά  δημοτικά  τραγούδια  ( τα  ακριτικά,  τα  κλέφτικα )      και   γ)  παραλογές                ( έμμετρες  αφηγήσεις   με  γοργό  επικό  χαρακτήρα  και  ολοκληρωμένη  συνήθως  λύση,  σαν  περίληψη  παραμυθιού,  συχνά  δραματικού,  γραμμένη  σε  στίχους )
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ  ΤΩΝ  ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ  ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ :  α)  ισομετρία  του  στίχου ( = ένας  στίχος,  ένα  νόημα ),  β) ιαμβικός  δεκαπεντασύλλαβος  στίχος  με  μια  παύση / τομή  στην  όγδοη  συλλαβή  -  σπάνια  η  ομοιοκαταληξία  με  εξαίρεση  τα  δίστιχα,  γ) αναδίπλωση  του  νοήματος  του  α’ ημιστιχίου  στο  δεύτερο / ισομετρικός  παραλληλισμός  (  πραγματοποιείται  ως   επανάληψη  της  ίδιας  έννοιας  ή  ως  συμπλήρωση – όχι  ουσιαστική -,  ως   επανάληψη    της  ίδιας  έννοιας  σε  συνδυασμό  με  τα  αντίθετα  ή  τα  διάφορα,   ως  στοιχείο  του  τρίτου / νόμος  των  τριών,  ως  θέμα  των  άσκοπων  ερωτήσεων,  ως  θέμα  του  αδυνάτου  ),  δ)  λιτότητα  στην  έκφραση,  ε)  αφηγηματική  λιτότητα,  στ)  ανθρωποποίηση  του  φυσικού  κόσμου.
ΠΑΡΑΛΟΓΕΣ : αφηγηματικά  δημοτικά  τραγούδια  με  έντονο  το  παραμυθιακό  στοιχείο. Προέρχονται  από  αρχαιοελληνικούς  μύθους,  νεότερες  παραδόσεις,  δραματικά  γεγονότα  της  εποχής  ή  είναι  τελείως  πλαστές.  Εκτός  από  τα   γενικά   χαρακτηριστικά  του  δημοτικού  τραγουδιού  παρουσιάζουν   α ) αφήγηση  που  περιορίζεται  στα  ουσιώδη   και  β)  διάλογο  στα  σημαντικότερα  σημεία  με  αποτέλεσμα  τη  γοργότητα  και  τη  δραματικότητα.  Φαίνεται  πως  δημιουργήθηκαν  τον  9ο  ή  10ο  αιώνα  στη  Μικρά  Ασία  και  εξαπλώθηκαν  σε  όλη  την  Ελλάδα  και  τους  σλαβικούς  λαούς.
ΤΟΥ   ΝΕΚΡΟΥ   ΑΔΕΛΦΟΥ
Παραλογή ( Μικρά  Ασία  τον  9ο  αιώνα )  με  θέμα  πλαστό  που  απεικονίζει  τις  παραδόσεις  και  δοξασίες  της  εποχής  της . Οι  λαογράφοι ,  όμως,   πιστεύουν  ότι  απηχεί   είτε  τον  αρχαίο  μύθο  της  επιστροφής  του  Άδωνη  από  τον  Κάτω  Κόσμο  είτε  το  μύθο  της  Δήμητρας  και  της  Περσεφόνης.
Ενότητες :  α’(στ.  1- 17 )  Κυριαρχεί  το  θέμα  της  οικογένειας  (  δομή,  ρόλος  της  μάνας,  θέση  της  κόρης/ γυναίκας  ),  το  θέμα  του  γάμου  και  της  ξενιτιάς,  το  θέμα  του  όρκου.  β’ (στ. 18 – 32 )  Μετά  από  ένα  άλμα  στο  χρόνο  και  μία  ριζική  αλλαγή  του  σκηνικού,  κυριαρχεί  το  θέμα  του  θανάτου  ( κατάρα  της  μάνας   και  υπερφυσική   παρουσία  του  νεκρού ).  γ’ (στ. 33- 41 )  Συνάντηση  / διάλογος  Κωσταντή – Αρετής δ’ (στ.42 – 65 )  Ανθρωποποίηση  του  φυσικού  κόσμου  / διάλογος  με  στόχο  την  αποκάλυψη  της  αλήθειας  στην  Αρετή.     ε’ ( στ.66- 81 ) Κυριαρχεί  το  πραγματικό  στοιχείο,  η  συναισθηματική  φόρτιση  και  η  αναγνώριση      στ ( στ.82 ) Επίλογος  και  λύση
Τεχνική : Το  τραγούδι  είναι  αφηγηματικό.  Ο  αφηγητής  δε  συμμετέχει  ο  ίδιος  στην  ιστορία ( μη  δραματοποιημένος,  ετεροδιηγητικός )  και  γνωρίζει  πολύ  περισσότερα  από  τους  ήρωές  του ( παντογνώστης ). Οι  αφηγηματικοί  τρόποι   που  χρησιμοποιούνται  είναι  η  αφήγηση,  η  περιγραφή  και  ο  διάλογος. Τα  τεχνικά  στοιχεία  του  δημοτικού  τραγουδιού  που  συναντώνται   είναι  ο  νόμος  των  τριών,  η  ανθρωποποίηση  του  φυσικού  κόσμου,  η  άστοχη  υπόθεση,  ο  ισομετρικός  παραλληλισμός,  το  θέμα  του  αδυνάτου  και  οι  τυποποιημένοι  στίχοι.  Η  πλοκή  του  τραγουδιού  παρουσιάζει  σημαντικές  ομοιότητες  με   την  πλοκή  της  αρχαίας  τραγωδίας :  προοικονομείται  η  εξέλιξη  της  υπόθεσης  ( όρκος  του  Κωσταντή ),  υπάρχει  το  στοιχείο  της  περιπέτειας ( της  αιφνιδιαστικής  μεταβολής  της  τύχης),  επιβραδύνεται  η  πορεία  του  μύθου ( ώστε  να  κορυφωθεί  η  αγωνία ),  χρησιμοποιούνται  ως  τεχνικές  η  τραγική  ειρωνεία,  η  αναγνώριση,  η  λύση.
Στιχουργία : ανομοιοκατάληκτοι,  ιαμβικοί ,  δεκαπεντασύλλαβοι  στίχοι  που  χωρίζονται  σε  δύο  ημιστίχια ( ένα  οκτασύλλαβο  και  ένα  επτασύλλαβο )
Εκφραστικά  μέσα : εικόνες,  ασύνδετο  και  πολυσύνδετο  σχήμα,  παρομοιώσεις  και  προσωποποιήσεις
Γλώσσα : δημοτική  που  πλησιάζει  τον  προφορικό  λόγο
Ύφος : λιτό ( λιγοστά  εκφραστικά  μέσα,  παρατακτική  σύνταξη,  περιορισμένη  χρήση  επιθέτου ),  παραστατικό  και  ζωντανό ( εικόνες  και  διαλογικά  μέρη )
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
α) Έχει  υποστηριχθεί  ότι  ο  μύθος  του  τραγουδιού  Του  Νεκρού  Αδελφού  συνδέεται  με  τους  αρχαίους  μύθους   για  την  επάνοδο  του  Άδωνη  στη  γη  ή  για  την  ιστορία  της  Δήμητρας  και  της  Περσεφόνης.  Βρείτε  και  καταγράψετε  τους  μύθους  αυτούς   και  συνδέστε  τους  με  το  τραγούδι  Του  Νεκρού  Αδελφού.
β) Τι  είναι  ανακάλεμα;  Συγκρίνετε  το  ανακάλεμα  που  συναντάτε  στους  Πέρσες  του  Αισχύλου (στ. 678 – 680 )  με  αυτό  Του  Νεκρού  Αδελφού.
γ) Τι  γνωρίζετε  για  την  οιωνοσκοπία;  Ποιοι  στίχοι  μαρτυρούν  την  επιβίωσή  της;
δ) Σε  ποιο  σημείο  αρχίζει  η  πλοκή  του  μύθου,  που  κορυφώνεται  και  που  έχουμε  τη  λύση  του;
ε)  Ποιος  ο  ρόλος  των  λυρικών  στοιχείων  στο  τραγούδι;
στ) Ποια  στοιχεία  του  τραγουδιού  συμβάλλουν  καθοριστικά  στην  εξέλιξη  του  μύθου;
ζ) Ποιες  τεχνικές  αφήγησης ( αφηγηματική  περίληψη,  αφηγηματικό  κενό,  επιβράδυνση,  αναδρομή κ.α.)  επισημαίνετε  στο  τραγούδι;
η)  Προσδιορίστε  το  κοινωνικό  πλαίσιο  της  εποχής  του  τραγουδιού.
θ)  Ποιος  ήρωας  κυριαρχεί  στη  δράση  του  ποιήματος  και  ποιος  προκαλεί  τη  μεγαλύτερη  συμπάθεια;
ΧΑΡΑ ΠΑΛΛΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

AΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Σημαντικός  νεοέλληνας  πεζογράφος,  κορυφαίος  διηγηματογράφος,  κυριότερος  εκπρόσωπος  του  ηθογραφικού  διηγήματος.  Βαθύτατα  θρησκευόμενος,  απόκοσμος  και  μελαγχολικός,  μοναχικός,  ταπεινός  και  ολιγαρκής.  Συντηρητικός  και  επιφυλακτικός.Κοσμοκαλόγερος.                                                                                                                                                        Τα  θέματά  του  σχετίζονται  με  το  θρησκευτικό  βίο,  τη  λαϊκή  παράδοση  και  το  νησιωτικό  περιβάλλον.  Οι  ήρωές  του  είναι  άνθρωποι  του  λαού  της  υπαίθρου  απλοί,  ταπεινοί  και  φτωχοί. Όπως  έχει  διατυπωθεί,  είναι  άνθρωποι  καθημερινοί  που  πάσχουν  συχνά  απλώς  και  μόνο  επειδή  ζουν.                                                                                                                                                     Βάση  των  διηγημάτων  του  είναι  η  ηθογραφία.  Συνυφαίνεται,  όμως,  με  στοιχεία  ψυχογραφικά,  κοινωνικά,  ρεαλιστικά  και  αρκετές  φορές  λυρικά.                                                           Η  γλώσσα  των  πεζογραφημάτων  του  είναι  ιδιόμορφη:  στους  διαλόγους  χρησιμοποιείται  η  ομιλούμενη  λαϊκή  γλώσσα  με  ιδιωματισμούς  της  Σκιάθου,  στην  αφήγηση  βάση  είναι  η  καθαρεύουσα  με  πολλά  στοιχεία  της  δημοτικής,  στις  περιγραφές  χρησιμοποιείται  η  καθαρεύουσα  και  γενικά  ο  συγγραφέας  χρησιμοποιεί  λέξεις  της  αρχαίας  ελληνικής  και  της  εκκλησιαστικής  παράδοσης.                                                                        Έγραψε  μυθιστορήματα,  κυρίως  διηγήματα,  ποιήματα  και  άρθρα.  Τα  έργα  του  διακρίνονται  σε  σκιαθίτικα  και  αθηναϊκά.
ΤΟ  ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ  ΤΗΣ  ΦΩΚΙΑΣ
Ανήκει  στα  όψιμα  έργα  του  και  θεωρήθηκε  ένα  από  τα  αριστουργήματα  της  νεοελληνικής  πεζογραφίας.  Είναι  ηθογραφικό  διήγημα,  όπου  συνυπάρχουν  ο  ρεαλισμός  με  πολλά  και  θαυμάσια  λυρικά  στοιχεία.
Ενότητες:  α) Κάτω  από  τον  κρημνόν….κοίλωμα  του  κρημνού                                                                                                   β)Μια  γολέτα…την  παρουσία  της     γ)Καθώς  είχε  νυκτώσει…οι  καημοί  του  κόσμου
Τίτλος:  Δεν  προιδεάζει  για  το  θάνατο,  προσελκύει  το  ενδιαφέρον  και  μένει  αδιάπτωτο  μέχρι  το  τέλος,  προβάλλει  το  λυρικό  στοιχείο
Μοιρολόι  της  φώκιας:  αιφνιδιάζει  τον  αναγνώστη,  αναφέρεται  στο  παρόν,  στα  λόγια  του  ενυπάρχει  το  λυρικό  και  γνωμικό  στοιχείο,  αναφέρεται  σε  κορίτσι  μικρό,  τραγουδιέται  από  πρόσωπο  μη  συγγενικό,  δημιουργεί  ατμόσφαιρα  λυρική,  εξωπραγματική,  ονειρική ,  αποτελεί  θαυμαστό  εύρημα  ως  λογοτεχνικό- τεχνικό  μέσο
Οι  κατηγορίες  θεμάτων  διαπλέκονται  για  να  δείξει  ότι  ζωή  και  θάνατος  συνυπάρχουν,  για  να  προοικονομήσει  την  κατάληξη  του  διηγήματος,  για  να  χρησιμοποιεί  την  αντίθεση  ζωής-  θανάτου  ως  εκφραστικό  μέσο
Η  γλώσσα  αποτελεί  σύνθεση  λέξεων  και  τύπων  της  δημοτικής,  της  λόγιας  ή  της  αρχαίας  ,  παρεμβάλλονται  διαλεκτικές  λέξεις  και  φράσεις  και  χρησιμοποιείται  ο  μακροπερίοδος  λόγος.  Το  ύφος  είναι  γλαφυρό  (  πλούσιο  λεξιλόγιο   και  μεταφορές )  και  παραστατικό (  πολλές  και  ποικίλες  εικόνες  )
Αφηγηματικός  τρόπος  :  διήγηση   (έμμεση  αφήγηση  )
Χρόνος  αφήγησης:  συμπίπτει  με  το  χρόνο  της  ιστορίας                                                                                                     Ρυθμός  της  αφήγησης:  ακολουθείται  η  φυσική,  χρονολογική  σειρά  των  γεγονότων  εκτός  μιας  μόνο  αναδρομικής   αφήγησης.  Παρατηρούνται ,επίσης,  ως  στοιχεία  αφηγηματικής  τεχνικής  η  προσήμανση  και  η  προοικονομία
Ο  αφηγητής  είναι  αμέτοχος  στην  ιστορία  ( αφήγηση  με  μηδενική  εστίαση ). Παρουσιάζει  τα  γεγονότα  αντικειμενικά  και  απρόσωπα ( αφηγείται  σε  γ’  πρόσωπο.  Είναι  αντικειμενικός  παρατηρητής,  αποστασιοποιημένος  από  την  ιστορία. Αφήνει  να  μιλήσουν  τα  ίδια  τα  γεγονότα  και  οι  πράξεις  των  προσώπων.  Έτσι,  ο  αναγνώστης  μένει  ανεπηρέαστος  και  σχηματίζει  δική  του  γνώμη.
Τα  πλαίσια  του  χρόνου  και  του  τόπου  δίνονται  συγκεκριμένα,  με  ακρίβεια  ως  προς  τη   στιγμή  και  τη   μεταβολή.
Η  εικονοπλασία  είναι  εξαίρετη:  εικόνες  ρεαλιστικές,  λυρικές,  εξωπραγματικές  που  διακρίνονται  σε  κινητικές,  στατικές,  οπτικές,  ακουστικές  και  αναπαριστούν  τη  ζωή,  το  θάνατο,  τη  φθορά,  την  άψυχη  φύση,  το  ζωικό  βασίλειο,  τις  ασχολίες  των  ανθρώπων.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ   ΣΤΟΙΧΕΙΑ  (  συγγραφέας  -  έργο  )       
  1. Ποια  είναι  τα  στοιχεία  που  συνιστούν  τη  γλώσσα  των  διηγημάτων  του  Παπαδιαμάντη; 
  2.  Ποια  είναι  τα  θέματα  των  διηγημάτων  του  Παπαδιαμάντη;
  3. Nα  εντοπίσετε  στο  διήγημα  τα  στοιχεία  που  του  δίνουν  ηθογραφικό  χαρακτήρα.                                                                                                                                  
  4. Να  εντοπίσετε  τα  ρεαλιστικά  και  τα  ποιητικά -  λυρικά  στοιχεία.  Πώς  κορυφώνονται  τα  δεύτερα;   
  ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΤΟ  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ   Η    ΔΟΜΗ   
1.        Ποιο  ενδιαφέρον  μπορεί  να  παρουσιάζει  το  θέμα  του  διηγήματος  για  το  σύγχρονο  αναγνώστη; 
2.       Να  διακρίνετε  και  να  τιτλοφορήσετε  τις  θεματικές  ενότητες  του    διηγήματος.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ -  ΚΡΙΤΙΚΕΣ
1.      Γιατί  ο  τίτλος  του  διηγήματος  δεν  αναφέρεται  άμεσα  στο  βασικό  γεγονός;  Πώς  λειτουργεί  στην  πλοκή  του  διηγήματος  η  επιλογή  του  συγκεκριμένου  χώρου  και  χρόνου;
2.       Ποιος  είναι  ο  λειτουργικός  ρόλος   της  εμφάνισης   της  γολέτας  και  της  φώκιας   στη  δεύτερη  παράγραφο;
3.       Με  ποια  επιμέρους  περιστατικά  προετοιμάζεται  από  το  συγγραφέα  ο  πνιγμός  της  Ακριβούλας;  
4.       Να  εντοπίσετε  στο  κείμενο  στοιχεία  γοητείας  και  παγίδευσης  της  ζωής.
5.       Να  ερμηνεύσετε  την  τραγική  ειρωνεία  που  κρύβουν  τα  λόγια  της  γριάς  στο  μονόλογό  της  για  τον  αυλητή  και  να  εξηγήσετε  τι  εξυπηρετεί  η  παρερμηνεία  από  τη  γριά  του  αιτίου  του  πλαταγισμού;
6.       Η  γριά  Λούκαινα  δεν  αντιλαμβάνεται  τον  πνιγμό  της  εγγονής  της.  Νομίζετε  ότι  αυτό  είναι  αρετή  ή  αδυναμία  του  διηγήματος;  
7.       Προς  το  τέλος  του  διηγήματος  βρίσκουμε  τρεις  φορές  το  ρήμα  εξηκολούθει.  Πώς  λειτουργεί  αυτή  η  επανάληψη;  Ποια  είναι  η  συμμετοχή  των  ανθρώπων  στο  θάνατο  και  ποια   των  στοιχείων  φύσης; 
8.      Να  αποδώσετε  σε  πεζό  κείμενο  με  δικά  σας  λόγια  το   μοιρολόγι  της  φώκιας  και  να  σχολιάσετε  το  περιεχόμενο  σε  συσχετισμό  με  τη  δομή  του.
9.       Το  διήγημα  αρχίζει  με  το  μοιρολόι  της  γριάς  Λούκαινας  και  τελειώνει  με  το  μοιρολόι  της  φώκιας.  Ποιο  είναι  σημαντικότερο  από  συγκινησιακή  και  αισθητική  άποψη  και  γιατί;
10.   Να  επισημάνετε  επιμέρους  θέματα  που  είναι  σχετικά  με  τη  ζωή  και  με  το  θάνατο.  Γιατί  ο  συγγραφέας  διαπλέκει  τις  δύο  κατηγορίες  θεμάτων;
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΤΑ  ΠΡΟΣΩΠΑ
  1.  Ποιο  είναι  το  κύριο  πρόσωπο  στο  διήγημα  και  γιατί;  
  2.  Ποια  πρόσωπα  λειτουργούν  αντιθετικά  και  πώς;
  3.  Τρεις  από  τους  ήρωες  του  διηγήματος  συνδέονται  με  τη  μουσική.  Ποιος  είναι  ο  λειτουργικός  ρόλος  του  καθενός  και  της  αντίστοιχης  μουσικής  του;                                              
  4. Να  παρουσιάσετε  τη  μορφή  της  γριάς  Λούκαινας 
  5. Ποια  συναισθήματα  δημιουργούνται  στην  ψυχή  του  αναγνώστη  από  τα  διαδραματιζόμενα;
  6.  Ποιο  είναι  το  κύριο  νόημα  του  διηγήματος;  
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΤΕΧΝΙΚΗ                                                                                                                1.   Τι  παρατηρείτε  σχετικά  με  τη  γλώσσα  και  το  ύφος  του  διηγήματος;                                                                                2.   Να  επισημάνετε  τα  σχήματα  λόγου  που  υπάρχουν  στο  διήγημα                                                                             3.   Ποιος  αφηγηματικός  τρόπος  χρησιμοποιείται  από  το  συγγραφέα;                                    4.   Τι  παρατηρείτε  σχετικά  με  το  χρόνο  και  το  ρυθμό  της  αφήγησης;                                            Ποια  θέση  κρατάει  ο  αφηγητής;                                                                                                                         5.   Πώς  δίνονται  τα  πλαίσια  του  χώρου  και  του  χρόνου  σε  όλο  το  διήγημα;                                     6.   Να  σχολιάσετε  τον  τρόπο  με  τον  οποίο  δίνει  ο  συγγραφέας  τις  εικόνες  και  να  επισημάνετε  τις  πιο  χαρακτηριστικές                                                                                                            7.   Ποια  άλλα  μέσα  τεχνικής  χρησιμοποιεί  ο  συγγραφέας  εκτός  των  παραπάνω; 
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:  ΣΥΓΚΡΙΣΗ                                         
Να    συσχετίσετε  τη  ζωή  της  γριάς  Λούκαινας  με  τη  ζωή  της  Φραγκογιαννούς, όπως  αυτή  παρουσιάζεται  στο  απόσπασμα:  Η  Χαδούλα,  η  λεγόμενη  Φράγκισσα…έγινε  πάλιν  δουλεύτρια  των  εγγονών  της.
ΧΑΡΑ ΠΑΛΛΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΓΛΩΣΣΑ
Είναι  το  τελειότερο  και   βολικότερο  μέσο  επικοινωνίας,  το  ακριβέστερο  όργανο  συνεννόησης. Αποτελεί  συνδυασμό  σκέψης  και  φθόγγων  και  βοηθά  στην  ανακοίνωση  των  εμπειρικών  γνώσεων, των  σκέψεων  και  των  συναισθημάτων  του  ανθρώπου. Η  γλώσσα  είναι  το  βάθρο  της   πνευματικής   υπόστασης  του  ανθρώπου.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Είναι  απέραντη ( με  τη  γλώσσα  εκφράζεται  το  άτομο , ένας  λαός , ο  κόσμος  όλος  ),  πολύμορφη ( ανταποκρίνεται   σε  όλους  τους  κοινωνικούς  ρόλους  του  ανθρώπου ), παντοδύναμη ( επιτυγχάνει  τα  πάντα   -είναι  δύναμη  αλλά  και  αδυναμία -).
ΣΗΜΑΣΙΑ
Είναι καθοριστική  σε  όλους  τους  τομείς:    α)  στον  κοινωνικό,  αφού  απεικονίζει  τον  κόσμο  και  άρα   βοηθάει  τον  άνθρωπο  να  ενταχθεί  σ’αυτόν    αλλά  και   αφού   τον  καθιστά  ικανό  να  εκφράζει  τον  εαυτό  του,  να  ερμηνεύει  τα  ερεθίσματα  που  δέχεται  και  άρα  να  κατανοεί  την  ύπαρξή  του,   β)  στον   πολιτικό,  αφού  αναπτύσσει  την  πολιτική  συνείδηση,  την  πολιτική  σκέψη  και  το  διάλογο  που  οδηγεί  στην  ειρηνική  επίλυση  των  διαφορών  μεταξύ  ατόμων  και  λαών  και  εδραιώνει  δεσμούς  φιλίας,  αγάπης  και  συνεργασίας. γ) στον  πνευματικό/ μορφωτικό-πολιτιστικό,  αφού  συντελεί  στην  κατανόηση  του  κόσμου,  στη  διάδοση  πληροφοριών  και  γνώσεων,  στην  ανάπτυξη  των  Επιστημών,  των   Γραμμάτων  και  των   Τεχνών  και  ταυτόχρονα  διαφυλάσσει   και  μεταλαμπαδεύει   τον   πολιτισμό.  Τέλος,   αποτελεί  όργανο  παιδαγωγικής  δύναμης,  αφού  μπορεί  να  διδάσκει,  να  συμβουλεύει,  να  επαινεί,  να  ψέγει.  δ) στον   ψυχολογικό, αφού  με  την  έκφραση  των  συναισθημάτων  και  του  εσωτερικού  κόσμου  του  ο  άνθρωπος  καταπολεμά  την  εσωστρέφεια  και  τη  μοναξιά  και  με  την  επικοινωνία  και  το  διάλογο  μετριάζει  τα  αρνητικά  συναισθήματα  και  αποφεύγει  ακραίες  εκδηλώσεις. ε) στον  ηθικό  τομέα,  αφού  η  γλώσσα  προσεγγίζει,  αναλύει  και  διαμορφώνει  ηθικές  αξίες,  ιδανικά,  πρότυπα  και  ακολούθως  διαμορφώνει    ολοκληρωμένους  χαρακτήρες. ε) στον  εθνικό  τομέα,  καθώς  μεταδίδει  και  διατηρεί  την    εθνική  κληρονομιά  και  συνείδηση  και  τελικά  προσδιορίζει  την  ταυτότητα  κάθε  λαού.
Η  ΓΛΩΣΣΑ  ΤΩΝ  ΝΕΩΝ
Είναι   το   σύνολο  των  γλωσσικών  φαινομένων    που   χαρακτηρίζουν  την  επικοινωνία  των  νέων  μεταξύ  τους. Είναι  μια  κοινωνιόλεκτος,  δηλαδή  ένας  ιδιαίτερος  τρόπος  ομιλίας  μεταξύ  των  νέων  με  λεξιλογικά,  πραγματολογικά  και  δομικά  χαρακτηριστικά.   Βασικό  χαρακτηριστικό  της  κοινωνιολέκτου  είναι  το  ιδίωμα  της  αμφισβήτησης  που  εκφράζεται  είτε  ως  διακριτικό  κοινωνικής  ταυτότητας  είτε  ως  επιθετικότητα (προοδευτική  διανόηση  και  νεολαία  ή  κοινωνικό  περιθώριο ). Ανησυχία   προκαλεί,  βέβαια,  η  σύγχρονη  γλωσσική  ανεπάρκεια  των  νέων  που  εντοπίζεται  στη  λεξιπενία,  τη  σημασιολογική  συγχώνευση  σε  μια  λέξη,  τη  γενικότερη  φθορά  της  γλώσσας ( σολοικισμοί  και  βαρβαρισμοί ),  τη  συρρίκνωση  του  λεξιλογίου ( χρήση  ξένων  γλωσσικών  και  στερεότυπων  εκφράσεων ), τη  χρήση  γλωσσικών  ατοπημάτων  και  την  άκριτη  υιοθέτηση  νεολογισμών,  συνθηματολογίας  και  υβρεολογίου.
ΑΙΤΙΑ  ΤΗΣ  ΓΕΝΝΗΣΗΣ  ΤΟΥ  ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ  ΤΗΣ  ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ  ΔΙΑΝΟΗΣΗΣ  ΚΑΙ  ΝΕΟΛΑΙΑΣ
Κοινωνιολογικά: α) ανάγκη  συμμόρφωσης  προς  την  παρέα  β) οικειότητα  που  απομακρύνει  τη  γλωσσική  ευγένεια  και  τυπικότητα   γ) έκφραση  μιας   ιδεολογικής   και  πολιτικής   διαμαρτυρίας  και  ταυτόχρονα  βελτιωτικών  ή  ριζοσπαστικών  προτάσεων                                                       
 Ψυχολογικά: α) αμφισβήτηση  και  απόρριψη  κυρίαρχων  τρόπων  συμπεριφοράς  και  ιδεολογιών  β) έκφραση  ανησυχιών  και  αναζητήσεων   της  εφηβικής  ηλικίας  γ) ταυτοποίηση  της   γενιάς   τους  δ) επιρροή  από  κουλτούρες    αγγλοαμερικανικής   προέλευσης  ( είδη  μουσικής )                                                                                                                                             Επικοινωνιακά: α) ανάγκη  για  έκφραση,  πρωτοτυπία  και  γλωσσικό  παιχνίδι  β) ανάγκη  για  έκφραση  της  κοινωνικής  προέλευσης  και  της  διαφοροποίησης  του  φύλου  γ) ανάγκη  κατάδειξης  της  συμμετοχής  σε  μια  νεανική  κουλτούρα  δ) καλλιέργεια  και  προώθηση  του  νεανικού  γλωσσικού  ιδιώματος  από  τα  μ.μ.ε.
ΑΙΤΙΑ  ΤΗΣ  ΓΕΝΝΗΣΗΣ  ΤΟΥ  ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ  ΤΟΥ   ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ  ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ
Η  εκπαίδευση  σε  όλες  τις  βαθμίδες   παρέχει  γλωσσική  παιδεία  που  επιδιώκει  γνώσεις  και  ικανότητες  για  την  αντιμετώπιση   κυρίως  πρακτικών  και  άμεσων  προβλημάτων  ,  που  χαρακτηρίζεται  από  έλλειψη  κατάλληλων  μέσων  και  διδακτικών   μεθόδων,  από  αδυναμία  του  ανεπαρκώς  μορφωμένου   και  επιμορφωμένου  διδακτικού  προσωπικού  να  ανταποκριθεί  επιτυχώς  στις  απαιτήσεις  ενός  τόσο  σύνθετου  έργου,  από  τη  μη  συστηματική  και  σε  βάθος  διδασκαλία  της  γλωσσικής  μας  παράδοσης .Η  πνευματική  ζωή   απομακρύνεται   από  το  βιβλίο,  την  τέχνη ,  τον  πολιτισμό  που  ασκεί  την  κριτική  σκέψη  και  εστιάζει  στη  στυγνή  ειδίκευση,  σε  εμπορικά  προϊόντα  που  περιορίζουν  το  ενδιαφέρον  του  ανθρώπου  στην  καθημερινότητα.                                                                                 Τα  μ.μ.ε.  περιορίζουν  το  λόγο ( κυριαρχία  της  εικόνας,  των  ξένων  λέξεων,  του  ελλιπή  και  υπαινικτικού  διαφημιστικού  λόγου ),  τον  υπεραπλουστεύουν,  τον  ακρωτηριάζουν   με  νεολογισμούς,  ευφυολογήματα  και  αλλοιώσεις (στην  προφορά,  τη  σημασία,  τη  σύνταξη ).Ιδιαίτερα  στο  διαδίκτυο  επικρατεί  ένα  μωσαϊκό  γλωσσικών  στοιχείων   και  οι       κανόνες  περιττεύουν.                                                                                                                                       Η  πολιτική  ζωή   χρησιμοποιεί  ένα  ιδίωμα  που  διακρίνεται  από  λεξιλογική  φτώχεια,  συνθηματική  ορολογία  και  κρυπτικότητα  του  λόγου. Δε  βοηθά  τη  σκέψη,  καταργεί  το  διάλογο  και  αναπτύσσει  το  δημαγωγικό  λόγο  με  έντονα  λαϊκιστικά  στοιχεία.  Ο  σημερινός  επιφανειακός  και  αλλοτριωμένος  τρόπος  ζωής  που  κυριαρχεί  στις  μεγαλουπόλεις  με  τους  ταχύτατους  ρυθμούς  και  τη  μη  ουσιαστική  επικοινωνία,  η  κυριαρχία  του  τεχνοκρατικού  τρόπου  ζωής  και   του  διαρκή  αγώνα  για  τη  μέγιστη  παραγωγικότητα,  η  κυριαρχία  των  τεχνολογικών  μέσων  και  ο  ξενόφερτος  τρόπος  ψυχαγωγίας,   οδηγεί  στην  αποξένωση  μεταξύ  των  ανθρώπων,  στις  ελάχιστες  και  τυπικές  διαπροσωπικές  σχέσεις  και  ανάγκες   που  πλήττουν  βάναυσα  τη  σκέψη  και  τη  γλώσσα.
ΤΡΟΠΟΙ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Το  άτομο  αλλά  και  μικρές  κοινωνικές  ομάδες ( το  σχολείο,  τα  μ.μ.ε.,  οι  πνευματικοί  άνθρωποι )  όπως  και  η  πολιτεία  πρέπει  να  επαναπροσδιορίσουν  τους  στόχους  τους -  η  προσέγγιση  πρέπει  να  είναι  ανθρωποκεντρική  -   και  να  ενισχύσουν  με  κάθε  τρόπο  την  προώθηση  της  σκέψης,  του  διαλόγου,  του  βιβλίου,  της  γνήσιας  δημιουργίας  σε  όλους  τους  τομείς  και  ταυτόχρονα  να  περιορίσουν    δραστικά  ό,τι  αποχαυνώνει  και  παθητικοποιεί  τον  άνθρωπο,  ό,τι  τον  αποπροσανατολίζει  και  του  στερεί  την  ικανότητά  του  να  σκέφτεται  και  να  αποφασίζει  με  υγιή  κριτήρια.

ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ
Είναι  η  επαρκής  κατοχή  μιας  ή  περισσότερων  ξένων  γλωσσών ( γνωρίζει  να  τη  μιλά  με  σωστή  προφορά,  να  τη  γράφει  σωστά  ως  προς  το  λεξιλόγιο,  τη  σύνταξη και  τους  ιδιωματισμούς  της )                                                                                                                                                                                                      Στάδια  της   γλωσσομάθειας  είναι: α) εξοικείωση (γνώση  του  καθημερινού  λεξιλογίου )  β) γνώση  της  επιστημονικής  ορολογίας   γ) κατανόηση  της  ξένης  γλώσσας  ισόβαθμα  με  τη  μητρική (γνώση  της  δομής  της ,  εφαρμογή   της  γραμματικής  και  του  συντακτικού,  γνώση  των  ποικίλων  σημασιών  κάθε  λέξης )
ΓΙΑΤΙ  ΕΙΝΑΙ  ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ
Στις   μέρες  μας  οι  λόγοι  ποικίλλουν: α)πολιτικοί  λόγοι  αποτελούν  η  επικράτηση  του  διεθνισμού  και  της  παγκοσμιοποίησης,  η  διεύρυνση  της  δημοκρατίας  και  η  δημιουργία  παγκόσμιων  οργανισμών  και  κινημάτων  πολιτικής  πίεσης  β) κοινωνικοί  λόγοι  είναι  η  ανάπτυξη   και  η  ανάγκη   του  τουρισμού,   η  ανάγκη  επικοινωνίας   και  ανάπτυξης  σχέσεων  με  άλλους  λαούς-  κυρίως  μέσω  της  τεχνολογίας -  και    η  ανάγκη   κατανόησης  του  τρόπου  ζωής  και  σκέψης  τους   που  συμβάλλει  σε  ειρηνική  συνύπαρξη   καθώς  και   η  επίλυση  καθημερινών  προβλημάτων ( κατανόηση  χρήσης  μιας  μηχανής  κ.α. )  γ) οικονομικοί  λόγοι  είναι  η  άμεση  ενημέρωση  και  άρα  εξέλιξη  στο  χώρο  του  επαγγέλματος,  η  δημιουργία  προϋποθέσεων  για   γρήγορη   επαγγελματική  αποκατάσταση    και  η  ευελιξία  στην  παγκοσμιοποιημένη  οικονομική  αγορά  ( διεκπεραίωση  οικονομικών  συναλλαγών,  διαφήμιση,  γνώση  του  διεθνούς  δικαίου  και  παρακολούθηση  των  δεικτών  της  παγκόσμιας  οικονομίας )  δ) πνευματικοί  λόγοι  είναι   κατ’  αρχήν  η  πνευματική  άσκηση  που  πραγματοποιείται  με  τη  μελέτη  μιας  ξένης  γλώσσας ( άσκηση  της  προσοχής,  της  αντίληψης,  της  κρίσης,  της  μνήμης  και  άλλων    αρετών ),     η  δυνατότητα  εμβάθυνσης   και  επιμόρφωσης   πάνω  σε  θέματα  επιστήμης  και   τέχνης   σε  ξένα  πανεπιστήμια,  μελέτης  της  ξενόγλωσσης  βιβλιογραφίας,  συμμετοχής  σε  διεθνή  επιστημονικά  συνέδρια  και  ανακοίνωσης  των  πορισμάτων  επιστημονικών  ερευνών, η  δυνατότητα  επικοινωνίας  και  ενημέρωσης  μέσω  του  διαδικτύου  και  της  δορυφορικής  τηλεόρασης  για  τα   παραπάνω  θέματα,  η  δυνατότητα  ποιοτικότερης  ψυχαγωγίας ( ανάγνωση  ξένων  κειμένων,  κατανόηση  στίχων  ποίησης  και  μουσικής ),  η   συσσώρευση  της  σοφίας  και  της  σκέψης ( ιστορία  και  πολιτισμός )  των  αλλόγλωσσων   πολιτισμών   που  οδηγεί  σε  ένα  νέο  τρόπο  σύλληψης,  οργάνωσης  και  έκφρασης  της  πραγματικότητας  και  τέλος  στην  καλύτερη  κατανόηση  της  μητρικής  γλώσσας  και  στη  συναίσθηση  της  εθνικής  ιδιαιτερότητας. ε) ηθικό  λόγο  αποτελεί  η  ολοκλήρωση  του  σύγχρονου  ανθρώπου  μετά  τον  εμπλουτισμό  του  από  παγκόσμιες  αξίες  και  ιδανικά. στ) εθνικοί  λόγοι  είναι  η  προώθηση  του  ελληνικού  πνεύματος  και  η  αποφυγή  της  εθνικής  απομόνωσης
ΚΙΝΔΥΝΟΙ  ΑΠΟ  ΤΗ  ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑ
 α) Μιμητισμός  στον  ευρύτερο  τρόπο  ζωής  και  σκέψης,  εθνική  αλλοτρίωση  και  υποδούλωση  ,  β) νόθευση  του  γλωσσικού  πλούτου  με  ξενόγλωσσους  νεολογισμούς,   γ)  απομάκρυνση  από  την  παράδοση
ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΗΣ  ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ  ΓΙΑ  ΤΟΥΣ  ΕΛΛΗΝΕΣ
Ειδικά  για  τους   Έλληνες  η  γλωσσομάθεια  είναι  αναγκαιότητα,  αφού  υστερούν  αριθμητικά  από  τους  υπόλοιπους  ευρωπαίους   και  η  ελληνική  είναι  άγνωστη  στους  περισσότερους.  Έτσι,  όποια  οικονομική,  εμπορική,  επιστημονική,  πνευματική  και  πολιτιστική  δραστηριότητα  προαπαιτεί  την  καλή  γνώση   τουλάχιστον   της  Αγγλικής  εξασφαλίζοντας,  έτσι,  και  τον  δίαυλο  του  διαδικτύου.

ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ

Είναι  η  αδυναμία  του  ανθρώπου  να  διαβάζει,  να  γράφει  και  να  κάνει  τις  απλές  πράξεις  της  αριθμητικής ( οργανικός  αναλφαβητισμός ).  Είναι   και  η  μη  ολοκλήρωση  της  υποχρεωτικής  εκπαίδευσής  του  με  αποτέλεσμα   να  είναι  ανίκανο  να  ασκήσει  όλες  τις  δραστηριότητες  που  του  επιτρέπουν  την  προώθηση  του  ατομικού  και  κοινωνικού  συμφέροντος   ( λειτουργικός  αναλφαβητισμός) .   Εκτείνεται  στις  αναπτυσσόμενες  χώρες  και  στα  μειονεκτικά  κοινωνικά  στρώματα  των  αναπτυγμένων  χωρών.
ΑΙΤΙΑ  ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΥ
α) γεωγραφικά: απομακρυσμένες  και  δυσπρόσιτες  περιοχές   χωρίς  εκπαιδευτική  υποδομή  και  με  δυσκολίες  μετάβασης  των  παιδιών  σε  σχολεία  κοντινών  περιοχών          β)πολιτικά/ ιστορικά: σε  εμπόλεμες  περιόδους  διακόπτεται  η  εκπαιδευτική  διαδικασία,    τα  απολυταρχικά  καθεστώτα  σκόπιμα  ωθούν  στον  αναλφαβητισμό  για  να  μαζοποιήσουν  και  να  χειραγωγήσουν  το  λαό,  η  πολιτεία  αρκετές  φορές  αδιαφορεί  για  την  πραγματική  εφαρμογή  της  βασικής/ υποχρεωτικής  εκπαίδευσης  γ) κοινωνικά:     οι  προκαταλήψεις  και  τα  κοινωνικά  στερεότυπα  αρχικά  των  γονιών   και  έπειτα  της  κοινωνίας   για  την  αξία  της  μόρφωσης  στρέφουν  τα  παιδιά  στην  πρόωρη  εργασία  και  οικονομική  ανεξαρτησία  - ιδιαίτερα  στην  επαρχία.  Πολλές  φορές  εκεί  οδηγούν  και  οι  κακές  σχέσεις  μεταξύ  των  γονιών  ή  η  έλλειψη  φροντίδας  για  τα  παιδιά  τους ,  η  έλλειψη   ουσιαστικής     επικοινωνίας  με  αυτά,  η  αδιαφορία  για  τη  σχολική  τους  πρόοδο  ή  ακόμη  και  η  εκμετάλλευση  ή  η  κακομεταχείρισή  τους.  Επιπλέον,   παιδιά  μεταναστών  ή  κοινωνικών  ομάδων  που  μετακινούνται ( τσιγγάνων,  νομάδων,  κτηνοτρόφων ) δύσκολα  απολαμβάνουν  το  αγαθό  της  μόρφωσης  τόσο  εξαιτίας  διακρίσεων  που  γίνονται  σε  βάρος  τους  όσο  και  επειδή  οι  σχολικές  αξίες  είναι  πολύ  διαφορετικές  από  τις  αξίες  της  οικογένειας  ή  του  περιβάλλοντός  τους,  τη  θρησκεία  και  τη  γλώσσα  τους   δ)  οικονομικά:  τα  προβλήματα  επιβίωσης  που  αντιμετωπίζουν   ακόμη   και   σήμερα  πολλές  οικογένειες   σε  συνδυασμό  με  το  ελάχιστο  ποσοστό  του  εθνικού  εισοδήματος  που  διατίθεται  για  την  παιδεία  -ειδικά  στη  χώρα  μας -  απομακρύνουν   όλο  και  περισσότερα  παιδιά  από  τις  σχολικές  αίθουσες  ε)  πνευματικά: ο  σύγχρονος  άνθρωπος  έχοντας  θεοποιήσει  το  κέρδος – εύκολο  και  γρήγορο – τεμπελιάζει  πνευματικά  και  μη  έχοντας   εκσυγχρονισμένη  και  ελκυστική  εκπαίδευση,  εξειδικευμένη  στις  ανάγκες  κάθε  ηλικιακής  και  κοινωνικής  κατηγορίας  εγκαταλείπει  κάθε  προσπάθεια  για  μόρφωση.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Είναι  καταλυτικές  για  το  άτομο  αλλά  και  για  την  κοινωνία: Το  άτομο              α)  αδύναμο  να  ενημερώνεται,  να  παρακολουθεί  και  να  παρεμβαίνει  αποτελεσματικά  στις  πολιτικές  εξελίξεις  απολιτικοποιείται   και  στη  συνέχεια  εύκολα  μαζοποιείται  και  δημαγωγείται   χωρίς  να  είναι  ικανό  να  αντιληφθεί  και  να  διεκδικήσει  τα  δικαιώματά  του  β) Κοινωνικά  απομονώνεται  και  αποστασιοποιείται   από  τις  κοινωνικές  δραστηριότητες   υποβαθμίζοντας  την  κοινωνική  του  θέση,  αφού  δε  μπορεί  να  διατυπώσει  προσωπικές  θέσεις  και  να  αναλάβει  πρωτοβουλίες  για  την  επίλυση  κοινωνικών  προβλημάτων                       γ) Οικονομικά  πλήττεται  περισσότερο  από  την  ανεργία  ή  την  υποαπασχόληση,  αφού  ως  ανειδίκευτος   εργάτης  ,   αντιμετωπίζει  χαμηλά  ημερομίσθια,  τον  κίνδυνο  της  απόλυσης  και  έχει  χαμηλό  βιοτικό  επίπεδο  δ)  Πνευματικά  ακρωτηριάζεται   παραμένοντας  στάσιμο  και  στείρο  χωρίς  κριτική  σκέψη,  αντίληψη  και  δημιουργική  φαντασία  με  αποτέλεσμα  την  περιορισμένη  αντίληψη  του  κόσμου,  την  αδυναμία  αυτοπροσδιορισμού,  την  αλλοτρίωση  και  την  εξάρτηση  από  προκαταλήψεις  και  δεισιδαιμονίες  ε) Κάτω  από  ιδιαίτερες  κοινωνικές  συνθήκες,  αδυνατεί  να  εμβαθύνει  στις  ηθικές  αξίες,  έχοντας  περιορισμένα  πρότυπα  και  ιδανικά  στ) Ψυχολογικά  διακατέχεται  από  συμπλέγματα  κατωτερότητας  και  παύει  να  αισθάνεται  ελεύθερος,  αφού  αδυνατεί  να  ολοκληρωθεί  ως  προσωπικότητα.  Αναλογικά,  η  κοινωνία  α) δυσλειτουργεί  πολιτικά,  αφού  χωρίς  αντιπαράθεση  ιδεών   υπάρχει  υστέρημα   διαλόγου  και  εύκολα  οδηγείται  σε   δημαγωγικές   καταστάσεις     β)  διακρίνεται   από  αδυναμία  ανάληψης  πρωτοβουλιών  με  σκοπό  την  επίλυση   κοινωνικών  προβλημάτων  και  άρα  από  στασιμότητα  και  τελμάτωση  που  οδηγεί  σε  αυξημένα  φαινόμενα  κοινωνικής  παθογένειας ( βία,  εγκληματικότητα,  φανατισμός  κ.α. )  και  σοβαρές  κοινωνικές  ανισότητες   γ)  μειώνει  την  ποσότητα  και  ποιότητα  της  παραγωγικότητάς  της ( αδυναμία  εξειδίκευσης,  εκβιομηχάνισης ) και  επομένως  οικονομική  κατ’ αρχήν  εξάρτηση  δ)  πνευματικά  και  πολιτισμικά  επικρατεί  στασιμότητα,  άγνοια  της  ιστορίας  και  άκριτος  μιμητισμός  κάθε  ελκυστικού  ξένου  δημιουργήματος.   Υπάρχει  αδυναμία  επικοινωνίας  με  άλλους  πολιτισμούς  και  εμμονή  σε  προλήψεις   και    δεισιδαιμονίες  ε)  εθνικά,  τέλος,  διακυβεύεται  η  εθνική  ταυτότητα  είτε  από  άκριτο  μιμητισμό  είτε  από  άγονο  πατριωτισμό  και  εθνικισμό.
ΤΡΟΠΟΙ  ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Ουσιαστικό  πρέπει  να  είναι  το  ενδιαφέρον  της  πολιτείας  αλλά  και  διεθνών  οργανισμών  για  παροχή  υποχρεωτικής  και  πραγματικά  δωρεάν  εκπαίδευσης  σε  όλες  τις  κοινωνικές  τάξεις  .Εξατομικευμένα,  χρήσιμη  θα  ήταν  η    ενίσχυση   των  αδύναμων  οικονομικά  οικογενειών  ώστε  να  μην  αναγκάζονται  να  απομακρύνουν  τα  παιδιά  τους  από  το  σχολείο  για  βιοποριστικούς  λόγους .Αλλά   και  η  οργάνωση  σχολείων  ( κτιριακή  υποδομή , παροχή  εκπαιδευτικού  υλικού,   επιμόρφωση  εκπαιδευτικών  ώστε  να  κρίνονται  ικανοί   για  ουσιαστική  συνεργασία  με  τα  παιδιά  και  τους  γονείς  τους,  θέσπιση  ενισχυτικής  διδασκαλίας  για  παιδιά  με  μαθησιακές  δυσκολίες,  χρήση  της  τεχνολογίας  και  αναμόρφωση  της  ύλης  και  του  σκοπού  της  εκπαίδευσης )  όπως   και  η  κατάρτιση   ειδικών  προγραμμάτων   και  η  ίδρυση  περισσότερων  νυχτερινών  σχολείων  ώστε  να  διευκολύνονται   οι   μεγαλύτεροι  σε  ηλικία  και  οι   εργαζόμενοι   ώστε   να  επαναπροσδιορίσουν  την  αξία  της  μόρφωσης  θα  ήταν  ιδιαίτερα  εποικοδομητική.  Συμπερασματικά,  η  αντιμετώπιση  του  αναλφαβητισμού  προϋποθέτει  την  αντιμετώπιση  της  φτώχειας  και  του  κοινωνικού  αποκλεισμού.
ΧΑΡΑ ΠΑΛΛΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ