ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ   ΘΕΟΤΟΚΗΣ  (1872 – 1923 )

Πεζογράφος  και  μεταφραστής.  Κατάγονταν  από  αρχοντική  και  καλλιεργημένη  οικογένεια  της  Κέρκυρας.  Η  μόρφωσή  του  ήταν  φροντισμένη ( Κέρκυρα : Εκπαιδευτήριο  Καποδίστριας,  Παρίσι : Φυσικομαθηματική  Σχολή,  Γερμανία : Φιλοσοφία,  πολλές  ξένες  γλώσσες – αρχαίες  και  σύγχρονες – που  του  επέτρεπαν  να  μελετά  ξένη  λογοτεχνία  από  το  πρωτότυπο ).   Αγωνιζόταν  για  την  επικράτηση  της  δημοτικής.  Η  αγάπη  του  για  την  πατρίδα  τον  οδήγησε  ως  εθελοντή  στην  Κρητική  Επανάσταση ( 1896 )  και  στον  πόλεμο  του  1897.  Ασπάστηκε   και  διάδωσε  τις  ιδέες  του  σοσιαλισμού – ύστερα  από  τη  γνωριμία  του  με  τον  Κ. Χατζόπουλο -  ενώ αργότερα   διαπνεόταν  από  το  πνεύμα  του  κόμματος  των  Φιλελευθέρων ( του  Ελ.  Βενιζέλου ).                                                                                                                                                                                                                                            Το  έργο  του – λογοτεχνικό  και  μεταφραστικό – θεωρείται   ιδιαίτερα  σημαντικό   στην  ελληνική  λογοτεχνία.  Επηρεασμένος  από  τον  Νίτσε  και  το  γερμανικό  ιδεαλισμό  και  υπέρμαχος  των  σοσιαλιστικών  ιδεών,  κατόρθωσε  να  ανανεώσει  την  ηθογραφική  πεζογραφία  εισάγοντας  στο  πεζογραφικό  του  έργο  τον  κοινωνικό  προβληματισμό  και  τη  ρεαλιστική  γραφή ( κοινωνιστική  πεζογραφία ).  Ο  Θεοτόκης  κατέγραψε  με  ρεαλισμό  και  ψυχογραφική  δύναμη  τα  ήθη  και  τις  ανθρώπινες  σχέσεις  της  αποκεντρωμένης  κοινωνίας ( Κέρκυρας  των  αρχών  του  20^ου  αιώνα ),  τις  κοινωνικές  ανισότητες,  τη  διαβρωτική  δύναμη  του  χρήματος.  Ο  λόγος  του  είναι  ιδιαίτερα  γοητευτικός ( ως ένθερμος  δημοτικιστής   γράφει  σε  μια  πλούσια  και  δυναμική  δημοτική  γλώσσα,  εμπλουτισμένη  με  κερκυραϊκούς  ιδιωματισμούς ).                                                                                             Διηγήματα : Κορφιάτικες  ιστορίες                                                                                                                                          Εκτεταμένα  αφηγήματα : Η  τιμή  και  το  χρήμα,  Κατάδικος,  Η  ζωή  και  ο  θάνατος  του  Καραβέλα                                                                                                                                                                       Μυθιστόρημα : Οι  σκλάβοι  στα  δεσμά  τους                                                                                                                         Μεταφράσεις : Πλάτωνα,  Αριστοτέλη,  Πινδάρου,  Ορατίου,  Βιργιλίου,  αρχαίας  ινδικής  λογοτεχνίας ( αρχαίοι  Έλληνες  και  Λατίνοι  συγγραφείς )  και  Πετράρχη,  Τάσσο,  Σαίξπηρ,  Γκαίτε (ευρωπαίοι  λογοτέχνες )

Η  ΤΙΜΗ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΧΡΗΜΑ

Εκτενές  αφηγηματικό  έργο  που  γράφτηκε  πριν  τους  Βαλκανικούς  πολέμους ( 1912 – 1913 ).  Εκφράζει  τις  σοσιαλιστικές  ιδέες  στις  οποίες  είχε  μυηθεί  κατά  τη  διετή  παραμονή  του  στη  Γερμανία (1907 – 1909 ).  Το  διήγημα / νουβέλα   είναι  ηθογραφικό  και  κοινωνικό / δραματικό.  Παρουσιάζει  τις  τραγικές  συγκρούσεις  στις  οποίες  οδηγεί  τους  ανθρώπους  το  χρήμα.

Χώρος : ένα  παραλιακό  προάστιο  της  Κέρκυρας,  το  Μαντούκι.  Συγκεκριμένα,  το  σπίτι  της  σιόρας  Επιστήμης ( εξαίρεση  : στο  2^ο  απόσπασμα  είναι  η  ταβέρνα  του  Τραγούδη ).     Αναφέρεται, επίσης,  η  πλατεία  του  προαστίου  και  το  σπίτι  του  Ανδρέα.    

Χρόνος   Ιστορικός : αρχές  του  20^ου  αιώνα                                                                                                                    Χρόνος   Αφήγησης : εξελικτικά  από  τις  αρχές  καλοκαιριού  ως  το  χειμώνα

Πρόσωπα : η  σιόρα  Επιστήμη,  η  Ρήνη,  ο  Ανδρέας,  ο  Τρίνκουλος,  ο  Σπύρος ( θείος  Ανδρέα )

Ενότητα   1^η : ( Σαν  καλή  νοικοκυρά…δεν  είχε  ζεστάνει ).  Σκιαγραφούνται  εξωτερικά  και  εσωτερικά  τα  τέσσερα  κύρια  πρόσωπα,  οι  μεταξύ  τους  σχέσεις  και  η  κοινωνική  προέλευσή  τους.  Γίνεται  αναφορά  στο  ιστορικό  σκηνικό,  στα  κοινωνικά  ήθη  και  στη  γυναικεία  ψυχολογία.                                                                                                                                             Ενότητα  2^η : (Και  εδώ  να  τόνε  ψηφίσουμε…και  με  τον  ταμπουρά  μου ).  Ο  Ανδρέας  εκμυστηρεύεται  στο  θείο  του  τον  έρωτά  του  για  τη  Ρήνη . Γίνεται  αναφορά  στο  πολιτικό  κλίμα  της  εποχής ( κομματική  διαφθορά ,  υποτέλεια  στους  Ευρωπαίους )  και  στις   διαφορετικές  αντιλήψεις   για  το  χρήμα ( Ανδρέας – θείος ).                                                               Ενότητα  3^η : (Αντρέα…βιαστικά  το  κατώφλι ).  Η   συναλλαγή    της  Επιστήμης  και  του Αντρέα  για  την  προίκα  της  Ρήνης ( σύγκρουση  των  δύο  αξιών : της  τιμής  και  του  χρήματος ) .  Ζωντανή   και  πειστική  σκιαγράφηση  των  χαρακτήρων,  προβολή  των  συναισθηματικών  τους  διακυμάνσεων  και  του  δραματικού  τόνου  του  έργου.                          Ενότητα  4^η : (Εκείνη  εκοίταξε   Κι  εβγήκε  στο  δρόμο ). Η  άρνηση  της  Ρήνης  να  παντρευτεί  τον  Αντρέα.  Ώριμη,  ελεύθερη   από  προκαταλήψεις  συνειδητοποιεί  πως  το  χρήμα  δεν  μπορεί  να  εξαγοράσει  την  αγάπη  και  την  ευτυχία.

Τεχνική : Η  νουβέλα  κινείται  στα  πλαίσια  της  ηθογραφίας  και  παράλληλα  καταγράφει  τους  κοινωνικούς  προβληματισμούς  και  τις  σοσιαλιστικές  ιδέες  του  συγγραφέα.  Εντάσσεται  στην  κοινωνική  πεζογραφία ( παρουσιάζει  κοινωνικές  ανισότητες  και  προκαταλήψεις )  και  με  νατουραλιστικό  τρόπο  απεικονίζει  τις  εξωτερικές  δυνάμεις  - φυσικές  και  κοινωνικές -  να  προκαθορίζουν  την  ηθική  συμπεριφορά  των  προσώπων  και  να  περιορίζουν  την  ελευθερία  τους.

Τίτλος : ευρηματικός,  αφού  παρουσιάζει  τους  δύο  σημαντικούς  άξονες   του  έργου  και  ταυτόχρονα  προβάλλει  τη  διπλή  σημασία  της  λέξης  « τιμή » ( χρήμα  και  αξιοπρέπεια )  

Αφηγητής : ετεροδιηγητικός ( δε  συμμετέχει  στην  ιστορία )  με  μηδενική  εστίαση /χωρίς  εστίαση (δεν  εστιάζει  σε  συγκεκριμένο  πρόσωπο )- παντογνώστης.  Αφηγείται  σε  γ’ πρόσωπο

Αφηγηματικοί  τρόποι : Διήγηση / Αφήγηση,  Διάλογος,  Εσωτερικός  μονόλογος

Χρόνος  Αφήγησης : Αόριστος  με  σαφείς  χρονικούς  προσδιορισμούς.  Η  αφήγηση  ακολουθεί  τη  φυσική  χρονολογική  σειρά  των  γεγονότων.

Γλώσσα : απλή  δημοτική  με  κερκυραϊκούς  ιδιωματισμούς  στους  διαλόγους

Ύφος : φυσικό,  γοητευτικό  και  σε  πολλά  σημεία  δραματικό