ΧΑΣΜΑ  ΓΕΝΕΩΝ

Είναι   η  συναισθηματική  και  πνευματική  αποξένωση,  η  αδυναμία  στοιχειώδους  συνεννόησης,  οι  μεγάλες  διαφορές  που  χωρίζουν  δύο  επάλληλες  γενιές,  τη  γενιά  των  ώριμων,  που  βρίσκεται  στο  προσκήνιο  της  κοινωνικής  δραστηριότητας,  και  τη  γενιά  που  ετοιμάζεται  να  τη  διαδεχτεί.  Οι  διαφορές  αυτές  αναφέρονται  στην  αντίληψη  του  κόσμου,  στο  νόημα  της  ζωής,  στο  κύρος  των  αξιών,  στους  τρόπους  της  καθημερινής  συμπεριφοράς.

Το  φαινόμενο  αυτό  είναι  διαχρονικό  και  διαδραματίζεται  με  την  ακρίβεια  φυσικού  νόμου,  εφ’ όσον  η  φύση  του  νέου  είναι  διαφορετική  από  αυτήν  του  ηλικιωμένου  και  οι  συνθήκες  στις  οποίες  μεγαλώνει  κάθε  μία  από  τις  δύο  γενιές  είναι  λίγο  έως  πολύ  διαφορετικές.

Στην  εποχή  μας  το  φαινόμενο   παρουσιάζεται  με  ιδιαίτερη  ένταση  και  με  ποικίλες  μορφές.  Ξεκινά  με  ήπιας  μορφής  διαφωνίες  σε  θεωρητικά  αλλά  και  πρακτικά  θέματα ( θέματα  αρχών,  αξιών  και  ιδανικών,  θέματα  αγωγής  και  σεβασμού,   θέματα  παράδοσης  και  θρησκείας,  θέματα  πολιτικής  συμπεριφοράς  και  κοινωνικών  αντιλήψεων  αλλά  και  θέματα  ομιλίας,  ενδυμασίας  και   ψυχαγωγίας ).  Οξύνεται  με  τις  αλληλοκατηγορίες ( οι   νέοι  κατηγορούνται  ως  ανεύθυνοι,  επιπόλαιοι,  οκνηροί  και  αδιάφοροι  ενώ  οι  μεγαλύτεροι  ως  συντηρητικοί,  εγωιστές,  υποκριτές,   άδικοι  και  φιλοπόλεμοι ).  Τέλος,  οδηγείται  στην  αμοιβαία  αποξένωση  ή  ακόμα  και  στην  ακραία  ρήξη  των  σχέσεών  τους.

Οι  βαθύτερες  αιτίες  του  χάσματος  των  γενεών  διακρίνονται  σε  βιολογικές ( φύση  των  νέων  και  μεγαλύτερων )  και  κοινωνικές (συνθήκες  ζωής  και  επιρροές  που  δέχτηκαν ) :  α)   Από  τη  φύση  του  ο  νέος  κινείται  προς  τα  εμπρός  και  ατενίζει  το  μέλλον  με  ακέραιες  όλες  τις  δυνάμεις  του  με  αποτέλεσμα  να   αμφισβητεί,  να   συγκρούεται,  να  ανατρέπει   ενώ  ο  μεγαλύτερος  εμμένει  στο  δικό  του  παρόν  και  προσπαθεί  να  συγκρατήσει  από  τη  λαίλαπα  της  νιότης   όσα  ο  ίδιος  δημιούργησε.  Το  αποτέλεσμα  είναι  ο  νέος  να  αψηφά  την  κοινωνικά  αποδεκτή  συμπεριφορά,  να  αδιαφορεί  για  την  κοινή  γνώμη  και  να  μην  υπολογίζει  καθιερωμένες  κοινωνικές  αντιλήψεις  και  αρχές  σε  αντίθεση  με  τον  συνετό  και  φρόνιμο  ηλικιωμένο.                    β)  Λόγω  εποχής,  οι  σύγχρονοι  νέοι  διαφοροποιούνται  από  τους  μεγαλύτερους :  Κοινωνικά  ζουν  στην  εποχή  της  υψηλής  τεχνολογίας  και  των  ιλιγγιωδών  εξελίξεων  σε  όλους  τους  τομείς,   και  επακόλουθα  στην  εποχή  της  αφθονίας  αγαθών  και  του  υψηλού  βιοτικού  επιπέδου  σε  αντίθεση  με  την  εποχή  της  στέρησης  που  γνώρισαν  οι  μεγαλύτεροι.   Επομένως,  είναι  έτοιμοι  να  προσφέρουν  γενναιόδωρα,   με  ανιδιοτέλεια  και  ειλικρίνεια  το  όραμα  ενός  ειρηνικού,  δίκαιου  και  ανθρώπινου  κόσμου  καταλογίζοντας  στους  μεγαλύτερους   υποκρισία,  παραλογισμό,  χρεοκοπία  αξιών,  διαφθορά,  αδικία  και  αήθη  ανταγωνιστικότητα.  Αντιδρούν  έντονα  στην  πιεστική  παρέμβαση  των  μεγάλων  σε  θέματα  εμφάνισης,  ψυχαγωγίας,  συμπεριφοράς  και  επαγγελματικών  επιλογών  και  ενοχλούνται  από  τις  υποχρεώσεις,  το  άγχος   και  τη  στέρηση  του  ελεύθερου  χρόνου  τους.  Ταυτόχρονα,  σε  πνευματικό  επίπεδο  οι  νέοι  σήμερα  έχουν  πρόσβαση  σε  περισσότερες  πηγές  γνώσης ( μ.μ.ε.  και  σύγχρονα  δίκτυα  πληροφοριών  ),   αρτιότερη  κατάρτιση ( πανεπιστημιακή  και  πλέον  εκπαίδευση,  ξένες  γλώσσες,  πρόσβαση  σε  σύγχρονες  βιβλιοθήκες )  και  περισσότερες  εμπειρίες  λόγω  της  δυνατότητάς  τους  να  ταξιδεύουν  σε  όλο  τον  κόσμο.  Το  αποτέλεσμα  είναι  να  διαμορφώνουν  τη  δική  τους  προσωπικότητα  και  κρίση,  να  ωριμάζουν  γρηγορότερα  και  να  αντιλαμβάνονται  διαφορετικά  τον  κόσμο.  Έτσι,  αποβάλλουν  τη  δυσκαμψία  των  μεγαλύτερων  και  αναθεωρώντας  ιδέες,  αξίες  και  γνώσεις  προσαρμόζονται  εύκολα  στις  νέες  συνθήκες  ζωής.  Και  πολιτικά  οι  σύγχρονοι  νέοι   θεωρούν  δεδομένα   περισσότερα  δικαιώματα  σε  σχέση  με  αυτά  που  αναγνωρίζουν  οι  μεγαλύτεροι,  αφού  έχουν   ζήσει  σε  δημοκρατικό  πολιτειακό  περιβάλλον   και   έχουν  ανατραφεί  δημοκρατικά  στις  οικογένειές  τους.  Έτσι,  διαμορφώνουν  φιλελεύθερο  ήθος  και  ενισχυμένη  πολιτική  ευαισθησία  και  κρίση,  που  τους  απομακρύνει  από  τις  ανισότητες  και  τις  αδικίες  σε  βάρος  συμπολιτών  τους,   ξένων   χωρών   και  ολόκληρου  του  πλανήτη  και  του  φυσικού  περιβάλλοντός  του,  που  γίνονται   από  τους    μεγαλύτερους.

Βέβαια,   η  εξέλιξη  της  ζωής  είναι  εποικοδομητική,   όταν  είναι  ομαλή  και  σταθερή,  όταν  συνταιριάζει   αρμονικά  το  παλιό  με  το  νέο,  όταν  στηρίζεται  στην  αμοιβαία  κατανόηση,  τη  συνεργασία  και  την  ομαλή  διαδοχή  της  μιας  γενιάς  από  την  άλλη.  Έτσι,  η  γεφύρωση  του  χάσματος  των  γενεών  θεωρείται   απαραίτητη.                α)  Πρώτα  απ’ όλα,  βασικό  σημείο  προσέγγισης  πρέπει  να  αποτελέσει  η  ειλικρινής   και   ευθεία  προσέγγιση   των  νέων   από  τους  ενηλίκους,   ώστε  να  σταθούν  απέναντί   τους    σαν   ίσοι  προς  ίσους,   αποβάλλοντας  τον  άκαμπτο  συντηρητισμό,  το  στείρο  διδακτισμό  και  την  ηθικολογία  προσφέροντας,  ωστόσο,   τα    αποθέματα  γνώσης  και  πείρας,  που  λόγω  ηλικίας  διαθέτουν.                                                                                                                     β)  Απαραίτητος   θεωρείται  και  ο  ρεαλισμός  απέναντι  στα  προβλήματα  της  ζωής,   που  κάθε  γενιά  καλείται  να  αντιμετωπίσει.    Η  παραδοχή  των  σφαλμάτων  τους  και  η   απομάκρυνση   του  πείσματος,  του  φανατισμού  και  των  προκαταλήψεων   μπορεί  να  συνδράμει  ευεργετικά    σε  μείζονα  προβλήματα  της   εποχής  μας.                                          γ)  Αν,  μάλιστα,  τα  παραπάνω  συνοδεύονται  και  από  τη  διαβεβαίωση  των  μεγαλύτερων  πως  έχουν   εμπιστοσύνη  στους  νέους,  συμβάλλουν  στη  μεγαλύτερη  υπευθυνότητα  των  νέων  αλλά  και  στην   ήρεμη,  πολιτισμένη  και  δημοκρατική  συνεργασία  μαζί  τους.                                                                                                                   δ)Φυσικά,  επιβάλλεται  και  η  θετική  στάση  των  νέων :  δηλαδή,  η  καλόπιστη  διάθεση,  η  επικοινωνία  χωρίς  προκατάληψη,  η  προσέγγιση  με  πνεύμα  συνεργασίας,  ανοχής  και  κατανόησης  και  ταυτόχρονα  ο  σεβασμός  προς  τους  μεγαλύτερους  - παρά  τα  λάθη  τους-  και  η  διάθεση  να  αγωνιστούν  με  υπευθυνότητα,  συνέπεια  και  σοβαρότητα,  ώστε  να  οδηγηθούν  - νέοι  και  μεγαλύτεροι -  σε  διαλεκτική  σχέση,  που  μόνο  θετικά  αποτελέσματα   θα  έχει  και  για  τους  δύο.

                                                                                      ΠΑΛΛΗ  ΧΑΡΑ  -  ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ