ΕΠΙΛΟΓΗ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ –  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ  ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

                Η  επιλογή  επαγγέλματος  είναι  μία  από  τις  σημαντικότερες  και  δυσκολότερες  αποφάσεις  που  καλείται  να  πάρει  ένας  νέος  άνθρωπος,  αφού  από  αυτήν   εξαρτάται  η  ζωή  του  στο  μέλλον.                                                                                                                                                                Τα  κριτήρια  για  την  επιλογή  αυτή  χαρακτηρίζονται  σε  ιδεατό  πλαίσιο  ορθά,  εάν  λαμβάνονται    υπ’ όψιν      α)    οι  έμφυτες  κλίσεις,  τα   ενδιαφέροντα,  οι  ικανότητες,  ο  χαρακτήρας,  οι  ανάγκες  και  οι  επιθυμίες  του  ατόμου,    β)   οι  σωματικές,  πνευματικές  και  ψυχικές  δυνάμεις  του  ατόμου  και  τα  αντικειμενικά  προσόντα  του,                  γ)   οι  συνθήκες  εργασίας  ( ωράριο,  μισθός,  απαιτήσεις,  περιβάλλον,  δυσκολίες ),                       δ)   η  δυνατότητα  γρήγορης  επαγγελματικής  αποκατάστασης  και  οι  προοπτικές  απορρόφησης  από  την  αγορά  εργασίας,   ε)   η  προσφορά  κοινωνικού  έργου  και  η  κοινωνική  αναγνώριση  μέσω  αυτού,   στ)   οι  προοπτικές  επαγγελματικής  εξέλιξης.                                            Ενώ  χαρακτηρίζονται  σε  αντικειμενικό  πλαίσιο  λανθασμένα  και  ευτελή,  εάν  λαμβάνονται  υπ’ όψιν     α)    οι  οικονομικές  απολαβές  και  το  υλικό  κέρδος,   β)    η  κοινωνική  προβολή,  η  δόξα,  η  φήμη,  το  κοινωνικό  γόητρο,  η  γρήγορη  ανάδειξη  και  η  δημοσιότητα,    γ)   η  συνέχιση  οικογενειακής  επιχείρησης,  που  δε  συνάδει  με  τα  ενδιαφέροντα  και  τις  επιθυμίες  του  ατόμου,    δ)    η  μη  καταβολή  μόχθου  ή  επίπονης  προσπάθειας  ή  σπουδών,   ε)   η  προσπάθεια  ικανοποίησης  των  επιθυμιών  του  άμεσου  κοινωνικού  περιβάλλοντος  και  κυρίως  των  γονιών,   στ)  οι  προσωπικές  γνωριμίες  και  επαφές  με  υψηλά  ιστάμενα  πρόσωπα,  που  υπόσχονται  την  εκπλήρωση  επιθυμιών  στα  πλαίσια  της  αναξιοκρατίας.

ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ  ΓΙΑ  ΤΗ  ΣΩΣΤΗ  ΕΚΛΟΓΗ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

                Για  να  επικρατήσουν  τα  σωστά  κριτήρια  επιλογής  επαγγέλματος  πρέπει                        α)  Το  άτομο  να  κατακτήσει  την  αυτογνωσία,  την  πνευματική  ωριμότητα  και  ευθυκρισία,  την  ελεύθερη  βούληση,  την  αυτόβουλη  δράση  και  την  αποφυγή  των  πιέσεων  από  το  κοινωνικό  περιβάλλον,   την  απαλλαγή  από  στερεότυπα  και  προκαταλήψεις  και  τελικά  να  έχει  ισχυρές  ηθικές  αντιστάσεις  στα  ευτελή  πρότυπα,                           β)  Η  κοινωνία  να  μεθοδεύσει  τον  επαγγελματικό  προσανατολισμό,  κυρίως  στα  πλαίσια  της  εκπαιδευτικής  διαδικασίας,  να  ενημερώσει  σωστά  και  αντικειμενικά  για  τα  σύγχρονα  επαγγελματικά  δεδομένα,  να  καθοδηγήσει  σωστά  μέσα  από  το  κοινωνικό  περιβάλλον,   να  εντοπίσει  έγκαιρα  και  να  αξιοποιήσει  τις  ιδιαίτερες  κλίσεις  και  δεξιότητες  του  ατόμου.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  ΠΟΥ  ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ  ΤΗΝ  ΕΠΙΛΟΓΗ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

                Την  επιλογή  επαγγέλματος  επηρεάζουν  ποικίλοι  παράγοντες :                                                           α)  Τα  ατομικά  χαρακτηριστικά,  όπως  κλίσεις  και  ενδιαφέροντα,  προσωπικές  ανάγκες,  αξίες  και  επιθυμίες,  σωματικές  ιδιαιτερότητες,  πνευματικά  και  ψυχικά  εφόδια,  ιδιαιτερότητες  του  χαρακτήρα,  δυνατότητες,  ικανότητες,  δυνάμεις  και  δεξιότητες,  κοινωνικές  αρετές  και  έμφυτη  κοινωνικότητα.                                                                                                          β)  Το  φυσικό  περιβάλλον,  που  υπαγορεύει  μερικές  φορές,  άμεσα  ή  έμμεσα,  το  επάγγελμα  που   θα  ακολουθήσουν  ορισμένοι  από  όσους  ζουν  σ’ αυτό.                                                      γ)   Το  οικογενειακό  περιβάλλον,  που  δρα  θετικά  αν  καθοδηγεί  και  συμβουλεύει  από  μικρή  ηλικία,  εντοπίζει  και  αξιοποιεί  κλίσεις,  ενημερώνει  ορθά  και  αντικειμενικά,  προβάλλει  ορθά  και  γνήσια  πρότυπα  και  αξίες,  ενθαρρύνει  την  αυτενέργεια,  ενώ  δρα  αρνητικά,  αν  προσπαθεί  να  επιβάλλει  προσωπικές  επιθυμίες  και  φιλοδοξίες,  ασκεί  υπερβολικές  πιέσεις  για  επαγγελματικές  επιλογές,  αμείλικτη  κριτική  και  μεροληπτική  στάση,  προσπαθεί  να  συνεχίσει  οικογενειακές  επιχειρήσεις  ανεξάρτητα  από  τις  πραγματικές  επιθυμίες  του  νέου,  αποθαρρύνει  ή  υποτιμά  την  αυτόβουλη  δράση  και  τις  προσωπικές  επιλογές.                                                                                                                                      δ)   Το  σχολικό  περιβάλλον,  που  δρα  θετικά  αν  προβάλλει  υγιή  πρότυπα,  εντοπίζει  και  αξιοποιεί  κλίσεις  και  ικανότητες  του  μαθητή,  αξιολογεί  σωστά  την  επίδοσή  του,  ενημερώνει  σωστά,  αντικειμενικά  και  πολύπλευρα  για  όλους  τους  επαγγελματικούς  κλάδους  με  τη  διεξαγωγή  του  μαθήματος  του  σχολικού  επαγγελματικού  προσανατολισμού  από  ειδικευμένο  διδακτικό  προσωπικό,  ενώ  δρα  αρνητικά  αν   το  συγκεκριμένο  μάθημα  δε  γίνεται  από  ειδικούς  αλλά  διεξάγεται  με  αδιαφορία  ή  προχειρότητα,  προωθεί   ευτελή  ή  λανθασμένα  πρότυπα,  υποτιμά  την  επιλογή  χειρωνακτικών  επαγγελμάτων,  αξιολογεί  άδικα  και  αρνητικά  αποθαρρύνοντας  και  αποτρέποντας  τους  μαθητές,  και  αν  ευνοεί  ακατάλληλες  φιλικές  συναναστροφές,  που  αποπροσανατολίζουν  το  νέο  από  τους  εκπαιδευτικούς  στόχους  του.                                                        ε)  Το  κοινωνικό  περιβάλλον,  που  δρα  θετικά  αν  ενημερώνει  αντικειμενικά  και  διεξοδικά  για  τις  συνθήκες  στην  αγορά  εργασίας,  στρέφει  τους  νέους  σε  μη  κορεσμένους  επαγγελματικούς  κλάδους,  αντιμετωπίζει  ισότιμα  τα  πνευματικά  και  χειρωνακτικά  επαγγέλματα,  ενώ  δρα  αρνητικά  αν  προωθεί  στερεότυπες  αντιλήψεις  σχετικά  με  το  διαχωρισμό  των  επαγγελμάτων  σε  ανώτερα  και  κατώτερα,  υποτιμά  τις  χειρωνακτικές  και  τεχνικές  ειδικότητες  και  προβάλλει  ευτελή  επαγγελματικά  πρότυπα,  συχνά  ευκαιριακού  ή  παρασιτικού  χαρακτήρα.                                                                                                στ)  Οι  ανάγκες  της  αγοράς  εργασίας,  που  επιβάλλουν  ή  καταργούν  συγκεκριμένα  επαγγέλματα .                                                                                                                                                                               ζ)  Τα  μ.μ.ε.,  που  μέσω  του  τρόπου  λειτουργίας  τους,  των  προγραμμάτων  τους,  των  διαφημίσεων  προβάλλουν  επαγγελματικά  πρότυπα.                                                                                           η)  Η  τύχη  και  τυχαία  περιστατικά,  που  μπορεί  να  οδηγήσουν  κάποιον  σε  μια  επαγγελματική  επιλογή  ή  να  τον  αποτρέψουν  από  αυτήν.

ΟΦΕΛΗ  ΑΠΟ  ΤΗ  ΣΩΣΤΗ  ΕΠΙΛΟΓΗ  ΚΑΙ  ΑΣΚΗΣΗ  ΕΝΟΣ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

                Τα  οφέλη  μπορεί  να  είναι  :   α)  οικονομικά,  αφού  το  άτομο  καλύπτει  τις  βασικές  του  ανάγκες  και  γίνεται  ανεξάρτητο  οικονομικά  αποφεύγοντας  συμβιβασμούς  και  δεσμεύσεις  που  υποβιβάζουν  την  προσωπικότητά  του,   β)  πνευματικά  και  ηθικά,  αφού  η  άσκηση  ενός  επαγγέλματος  προσφέρει  στο  άτομο  γνώσεις  και  εμπειρίες,  οξύνει  την  κρίση  και  την  αντίληψή  του,  ενώ  παράλληλα  το  ηθικοποιεί,  το  μαθαίνει  να  σέβεται  το  μόχθο  και  τα  έργα  των  συνανθρώπων  του,  να  εκτιμά  την  αξία  της  συναδελφικότητας  και  της  συλλογικότητας,  να  είναι  υπεύθυνο  και  συνεπές,                   γ)  ψυχικά,  αφού   μέσα  από  το  επάγγελμα  εκφράζει  τη  δημιουργικότητά  του,    βιώνει  τη  συγκίνηση  και  αισθάνεται  την   ικανοποίηση  της  προσωπικής  δημιουργίας  και  της  προσφοράς  αλλά  και  ενισχύει  τον  ψυχικό  δυναμισμό  του  ανθρώπου,  τον  εφοδιάζει  με  θάρρος,  αισιοδοξία,  θέληση  και  αποφασιστικότητα,  τον  βοηθά  να  νιώθει  ασφαλής,  να  αποδέχεται  τον  εαυτό  του,  να  αποδρά  από  το  άγχος  και  εν  τέλει  να  έχει  ψυχική  υγεία  και  ισορροπία,    δ)   κοινωνικά,  αφού  το  άτομο  γίνεται  παραγωγικό  και  υπεύθυνο  με  αποτέλεσμα  να  συμβάλλει  στην  πρόοδο  και  στην  ανάπτυξη  της  κοινωνίας  και   ε)  πολιτικά,  αφού  η  επαγγελματική  συνεργασία  οδηγεί  σε  μορφές  δημοκρατικής  συμπεριφοράς  και  ευνομίας.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ  ΑΠΟ  ΤΗ  ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ  Ή  ΤΥΧΑΙΑ  ΕΠΙΛΟΓΗ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

                α)  Επαγγελματικές,  αφού  ο  άνθρωπος  χάνει  το  ενδιαφέρον  του  για  το  αντικείμενο  ενασχόλησής  του  και  δε  θέτει  στόχους  με  αποτέλεσμα  να   οδηγείται    σε  παθητικότητα  και  αδιαφορία,    β)  Κοινωνικές,  αφού  το  καταναγκαστικό  έργο   αίρει  κάθε  λόγο  συνεργασίας  και  σύμπραξης  με  αποτέλεσμα  το  άτομο  να  λειτουργεί  μηχανιστικά  και  να  αποξενώνεται  από  τον  περίγυρό  του,   γ)   Πνευματικές - γνωστικές,  αφού   οι  ειδικές  γνώσεις  που  απαιτούνται  για  την  εξάσκηση  της  εργασίας  του  ατονούν  και  σφάλματα  που  οφείλονται  σε  άγνοια  ή  ημιμάθεια  γίνονται  εμπόδια  της  καινοτομίας,  της  δημιουργικότητας,  της  ατομικής  και  συλλογικής  προόδου,        δ)     Ψυχικές,  αφού  η  έλλειψη  ενδιαφέροντος,   η  ανία,  η  σωματική  και  ψυχική  κόπωση   συνθλίβουν  και  εξουθενώνουν  τον  άνθρωπο,  που  βιώνει  την  εργασία  του  ως  καταναγκασμό   οδηγώντας   σε  ψυχολογικά  προβλήματα.

  (ΣΧΟΛΙΚΟΣ)   ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ  ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

                Επαγγελματικός  προσανατολισμός  είναι  το  σύνολο  των  ενεργειών  μέσω  των  οποίων  παρέχεται  στα  άτομα  συστηματική  και  επιστημονική  βοήθεια,  ώστε  αφ’ ενός  να  γνωρίσουν  καλά  τον  εαυτό  τους  και  αφ’ ετέρου  να  ενημερωθούν  για  τα  επαγγέλματα  για  να  προβούν  σε  μια  υπεύθυνη  και  ώριμη  επιλογή,  που  να  ταιριάζει  στην  ιδιοσυγκρασία  τους.                                                                                                                                     Ο  σχολικός  επαγγελματικός  προσανατολισμός,  ειδικότερα,  στοχεύει      α)  να  βοηθήσει  τους  μαθητές  να  αποκτήσουν  αυτογνωσία,  να  αντιληφθούν  τις  κλίσεις,  τα  ενδιαφέροντα,  τις  δυνατότητες  και  τις  επιθυμίες  τους,  να  μάθουν  πώς  να  αναζητούν  και  να  αξιοποιούν  πληροφορίες  σχετικά  με  την  επαγγελματική  τους  σταδιοδρομία,  να  μάθουν   πώς  να  παίρνουν  αποφάσεις  για  το  μέλλον  τους,    και        β)     να  ενημερώσει  τους  μαθητές  για  τα  είδη  των  επαγγελμάτων,  τις  σπουδές  που  απαιτούνται  για  το  καθένα,  τις  προοπτικές  που  εξασφαλίζει  ένα  επάγγελμα  και  τις  ανάγκες  της  κοινωνίας,   καθώς  λόγω  της  τεχνολογικής  εξέλιξης   παρουσιάζονται  διαρκώς  νέες  ανάγκες  και  εμφανίζονται  νέα  επαγγέλματα  ή  χάνονται  άλλα.

ΣΗΜΑΣΙΑ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ  ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

                Η  σημασία  του  είναι   ιδιαίτερα  θετική    α)  για  το   άτομο,  αφού  το  προβληματίζει  για  τη  σπουδαιότητα  της  σωστής  επαγγελματικής  επιλογής  στη  ζωή  του,   το  ενημερώνει  για  τις  συνθήκες  των  διάφορων  επαγγελμάτων  ( ωράριο,  απαιτήσεις,  απολαβές,  εργασιακό  περιβάλλον )  και  το  φέρνει  σε  επαφή  με  διάφορους  επαγγελματικούς  χώρους,  ώστε  να  εκτιμήσει  προσωπικά  τα  πλεονεκτήματα  και  τα  μειονεκτήματα  καθενός  και  να  καταπολεμήσει  προκαταλήψεις  και  στερεότυπα,  το  βοηθά  να  αποκτήσει  αυτογνωσία  και  να  διαμορφώσει    ώριμη  και  υπεύθυνη  προσωπικότητα,  του  καλλιεργεί  ηθικές,  ψυχικές  και  κοινωνικές  αρετές,  όπως  η  αξιοκρατία,  η  υπευθυνότητα,  η  συνέπεια,  η  αυτοεκτίμηση,  η  αγωνιστικότητα,  η  αποφασιστικότητα,  η  συνεργατικότητα,  η  συλλογικότητα  και  η  αλληλεγγύη,  του  καλλιεργεί  το  αίσθημα  της  ατομικής  ευθύνης  για  την  ορθή  επιλογή  επαγγέλματος  και  τελικά  τρόπου  ζωής   και     β)   για  την  κοινωνία,  αφού  καταπολεμά  την  ανεργία,  συμβάλλει  στην  πρόοδο  και  ευημερία  του  κοινωνικού  συνόλου  και  αναπτύσσει  την  εθνική  οικονομία.

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ  ΤΟΥ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ  ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

                Στις  μέρες  μας  ο  επαγγελματικός  προσανατολισμός  είναι  επιβεβλημένος,  επειδή     α)   υπάρχει  πληθώρα  επαγγελμάτων  και  ειδικοτήτων,  ώστε  η  ενημέρωση  του  νέου  ανθρώπου   με  άλλον  τρόπο  να  είναι  αδύνατη,    β)   το  νεαρό  της  ηλικίας  δε  διασφαλίζει  ορθή  απόφαση  και  ανάλογη  της  σημασίας  της,    γ)   οι  επιδράσεις,   που  δέχεται  ο  νέος  από  το  οικογενειακό,  φιλικό  ή  κοινωνικό  περιβάλλον  δεν  είναι  πάντα  οι  σωστές,    δ)   ο  κορεσμός  πολλών  επαγγελμάτων,  ο  παραγκωνισμός  άλλων  λόγω  της  τεχνολογίας  και  ο  έντονος  ανταγωνισμός  δεν  αφήνουν  περιθώρια  για  εσφαλμένη  επιλογή,     ε)    ο  πολυκαταμερισμός  της  εργασίας   και   η  μεγάλη  εξειδίκευση   λόγω  της  αύξησης  των  γνώσεων  σε  όλους  τους  τομείς,  καθώς  και  οι  συνακόλουθες  αυξημένες  επαγγελματικές  απαιτήσεις  επιβάλλουν  την  επιλογή  του  επαγγέλματος  ανάλογα  με  τις  ικανότητες  και  τις  κλίσεις  του  νέου  ανθρώπου,   στ)   η  χρησιμοθηρική  αντίληψη  για  τη  ζωή,  ο  υπερκαταναλωτισμός,  ο  ατομισμός  η  ευνοιοκρατία  που  επικρατούν  στη  σύγχρονη  εποχή   συχνά  οδηγούν  στην  επιλογή  επαγγέλματος  με  λανθασμένα  κριτήρια.