ΓΕΩΡΓΙΟΣ  ΒΙΖΥΗΝΟΣ                                                                                                                                                                           

Γεννήθηκε  στη  Βιζύη  της  ανατολικής  Θράκης   το  1849.  Στις  πρώτες  του  σπουδές  γνώρισε  τον  τυφλό  Φαναριώτη  ποιητή,  Ηλία  Τανταλίδη,  που  έδωσε  ώθηση  στην  ποιητική  του  εξέλιξη  και  αργότερα    τον  πάμπλουτο  Έλληνα  Γεώργιο  Ζαρίφη,  που  του  παρείχε  τα  οικονομικά  μέσα  για  να  σπουδάσει  στην  Αθήνα ( Φιλοσοφική  σχολή ),  στο  Γκέτιγκεν  της  Γερμανίας ( Φιλοσοφία ),  στη  Λιψία ( Ιστορία  της  Φιλοσοφίας,  Αισθητική,  Ψυχολογία ),  στο  Παρίσι  και  στο  Λονδίνο,  όπου   άρχισε  να  γράφει  τα  διηγήματά  του.                                                                                                                                                    Όμως,  οι  φιλολογικοί  κύκλοι   της  Αθήνας  τον  περιφρονούσαν ( ίσως  και  λόγω  του  παράξενου  παρουσιαστικού  του ).  Το  1890  άρχισαν  τα  συμπτώματα  μιας  ασθένειας  των  νεύρων,  που  σε  συνδυασμό  με  τον  σφοδρό  έρωτά  του  με  ένα  δεκατετράχρονο  κορίτσι,  τον  οδήγησε  στο  Δρομοκαίτειο  Ψυχιατρείο.  Πέθανε  το  1896  από  «προϊούσα  γενική  παράλυση».                                                                                                                                                                   Έχει  πλούσιο  ποιητικό ( λυρικά  και  επικολυρικά  ποιήματα – βαλλίσματα ή  μπαλάντες -  με  πρότυπο  τις  μπαλάντες  των  Γερμανών  ποιητών  Σίλλερ  και  Γκαίτε )  και  πεζογραφικό  έργο.  Καταξιώθηκε,  βέβαια,  από  τα  διηγήματά  του,  που  έχουν  αυτοβιογραφικό  υπόβαθρο.  Η  πλοκή  των  διηγημάτων  του  είναι  αινιγματική ( έχει  τη  μορφή  της  αναζήτησης  της  λύσης  ενός  «μυστηρίου»  που  προεξαγγέλλεται  ήδη  σ τον  τίτλο ).  Η  αφήγηση,  που  συχνά  δίνεται  από  την  οπτική  γωνία  ενός  παιδιού,  ωριμάζει  σταδιακά,  αφού  ο  αφηγητής  περνά  από  την  παιδικότητα  στην  ώριμη  ηλικία. Γι’ αυτό  τα  διηγήματα  του  Βιζυηνού  μοιάζουν  με  μυθιστορήματα.  Τα  θέματα  των  διηγημάτων  του  σχετίζονται  με  τις  αναμνήσεις  του  συγγραφέα  από  τα  παιδικά  του  χρόνια  στη  Θράκη,  όπου  συνυπάρχει  το  ελληνικό  και  το  τουρκικό  στοιχείο.  Η  γλώσσα  τους  είναι  η  απλή  καθαρεύουσα,  αλλά  στους  διαλόγους  είναι  η  δημοτική  και  το  θρακιώτικο  ιδίωμα.  Με  αφηγηματική  χάρη,  χαριτολόγα  διάθεση  και  ύφος  αλλού  πυκνό  αλλού  λιτό  διεισδύει  βαθιά  στην  ψυχή  των  ηρώων  και  διαμορφώνει  ζωντανούς  χαρακτήρες.  Οι  ήρωές  του  κινούνται  ανάμεσα  σε  δύο  πραγματικότητες,  αυτήν  που  ζουν  και  αυτήν  που  δεν  αντιλαμβάνονται,  ενώ  συχνά  διολισθαίνουν  στην  ψευδαίσθηση.                                                                       Η  προσφορά  του  Βιζυηνού  στο  νεοελληνικό  διήγημα  είναι  ότι  έδωσε  στην  ηθογραφία  του  19^ου αιώνα  ψυχογραφική  διάσταση.  Αξιοποιώντας  τον πλούτο  των  φιλοσοφικών,  ψυχολογικών  και  παιδαγωγικών  του  γνώσεων  περιγράφει  με  εξαιρετική  ψυχογραφική  ικανότητα  τον  ψυχικό  κόσμο  των  ηρώων  του,  τις  εσωτερικές  τους  συγκρούσεις,  τις  δοκιμασίες  και  τους  προβληματισμούς  τους.

«ΜΟΣΚΩΒ – ΣΕΛΗΜ»                                                                                                                                Το  διήγημα  «Ο  Μοσκώβ – Σελήμ»  θεωρείται  το  αριστούργημα  του  Βιζυηνού.  Γράφτηκε  μετά  το  1886  και  δημοσιεύτηκε  στην  εφημερίδα  Εστία,  όταν  ο  ίδιος  νοσηλευόταν  στο  ψυχιατρείο.  Ο  συγγραφέας  απέφυγε  να  δημοσιεύσει  το  διήγημα  ίσως  επειδή  είχε  επιφυλάξεις  για  την  υποδοχή  του  από  το  ελληνικό  αναγνωστικό  κοινό,  αφού  ο  κεντρικός  ήρωας -  προς  τον  οποίο  ο  Βιζυηνός   εκφράζει  συμπάθεια -  είναι  ένας  Τούρκος.

                                                                                                                                                                          ΘΕΜΑ : Ο    Μοσκώβ – Σελήμ  και  οι  σημαντικότερες  πτυχές  της  ζωής  του  ( παιδική  ηλικία,  στρατιωτική  δράση,  θάνατος )  :  συμβολίζουν   το  τραγικό  στοιχείο  στην  καθημερινή  ζωή  του  ανθρώπου.

 ΤΙΤΛΟΣ :  Συνδέει  δύο  διαφορετικές  εθνικότητες,  τη  ρωσική  και  την  τουρκική.   

 ΧΩΡΟΣ :  Ανατολική  Θράκη ( κοντά  στην  πηγή  Καινάρτζα ),  όπου  βρίσκεται  το  σπίτι  του  Μοσκώβ – Σελήμ,  αλλά  και  το  πατρικό  σπίτι  του  Μοσκώβ – Σελήμ,  το  χαρέμι  ενός  μπέη,  και  τα  μέτωπα  της  στρατιωτικής  δράσης  του  βασικού  ήρωα.

 ΧΡΟΝΟΣ : Ο  χρόνος  της  ιστορίας – μύθου  εκτείνεται  σε  όλη  τη  διάρκεια  της  ζωής  του  Μοσκώβ – Σελήμ.  Ο  χρόνος  της  αφήγησης  καλύπτει  λίγες  μέρες : τη  μέρα  γνωριμίας  του  αφηγητή  με  τον  ήρωα,  το  επόμενο  πρωινό  και  τη  μέρα  του  θανάτου  του  Μοσκώβ – Σελήμ,  που  συντελείται  αργότερα.                                                                 

ΠΡΟΣΩΠΑ  :  Κύρια ( ο αφηγητής,  ο  Μοσκώβ – Σελήμ,  η  μητέρα  και  ο  πατέρας  του  Μοσκώβ – Σελήμ )  και  δευτερεύοντα ( ο  ντόπιος  συνοδός  του  αφηγητή,  ο  Χασάν, αδελφός  του  Μοσκώβ – Σελήμ,  ο  λιποτάκτης,  ο  Φράγκος  γιατρός,  ο  γιατρός  του  Μοσκώβ – Σελήμ ).

ΔΟΜΗ : α’ ενότητα : ( 1^ο  κεφάλαιο, « Έχει  μανία  με  τους  Ρούσους» ) =                                                   η  γνωριμία  του  αφηγητή  με  το  Μοσκώβ – Σελήμ.                                                                       β’ ενότητα :  (2^ο κεφάλαιο, «Να  τον  αγαπήσει  ο  πατέρας») =  α)   Ο  Μοσκώβ – Σελήμ  περιγράφει  τη  σχέση  του  με  τη  μητέρα  και  με  τον  πατέρα  του   και  β)  Ο  ήρωας  παρουσιάζει  τη  στρατιωτική  δράση  και  τον  τραυματισμό  του.                                                                               γ’ ενότητα  : (3^ο κεφάλαιο, «Και  ο  Τούρκος  έμεινε  Τούρκος») = Ο  αφηγητής  περιγράφει  τις  τελευταίες  στιγμές  του  Μοσκώβ – Σελήμ.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ :  α) Ο  Μοσκώβ – Σελήμ  είναι  μελαγχολικός,  με  εύθραυστη  διανοητική  και  ψυχική  ισορροπία.  Η  συναισθηματική  του  διαταραχή  και  οι  εμμονές  που  έχει  σχετικά  με  τους  Ρώσους  οφείλονται  στην  κακή   σχέση  που  ανέπτυξε  με  τον  πατέρα  του ( λατρεία  προς  αυτόν  αλλά   σκληρή  απόρριψή  του  από  αυτόν )  και  στην  για  πολλά  χρόνια  «ταύτιση»  με  την  μητέρα  του ( υπερβολική  αγάπη  και  εξάρτηση  από  τα  συναισθήματά  της ).  Ο  διχασμός  της  προσωπικότητάς  του  εκφράζεται  με  το  διχασμό  στην  εθνική  του  ταυτότητα  και  αυτό  που  επιζητά  είναι  ανθρωπιά,  δικαιοσύνη  και  τρυφερότητα.  Γενικά , είναι  συμπαθής,  απλοϊκός,  αγαθός  και  αφελής,  γενναίος,  ανιδιοτελής,  καλοσυνάτος,  με  αυταπάρνηση  και  καρτερία.  β)  Ο  αφηγητής  διακρίνεται  για  την  οξύτητα  του  πνεύματός  του,  την  παρατηρητικότητα,  το  χιούμορ  και  την  ευστροφία  του.  Συμπεριφέρεται,  επίσης,  με  ευγένεια,  καλοσύνη  και  συμπάθεια  στον  παράξενο  αλλόθρησκο.

ΤΕΧΝΙΚΗ : Ηθογραφία  με  έντονα  κοινωνικά  και  ψυχογραφικά  στοιχεία.  Η  αναφορά  στο  βασικό  ήρωα  γίνεται  με  νατουραλιστικό  τρόπο ( παρατήρηση  και  καταγραφή ),  αληθοφάνεια,  λυρισμό  και  δραματικότητα.  Άλλο  στοιχείο  τεχνικής  είναι  η  ιστορική  και  ιδεολογική  πλάνη  του  συμπαθή  Τούρκου,  που  τον  συνοδεύει  μέχρι  τη  στιγμή  του  θανάτου  του.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΕΣ  ΤΕΧΝΙΚΕΣ : Ο  αφηγητής  είναι  δραματοποιημένος ( συμμετέχει  στην  ιστορία )  ως  αυτόπτης  μάρτυρας  και  ακροατής  της  ιστορίας  του  βασικού  ήρωα..  Είναι,  δηλαδή, αφηγητής – παρατηρητής. Αφηγείται  σε  α’ πρόσωπο (πρωτοπρόσωπη αφήγηση ).                          Η  εστίαση  είναι  εσωτερική ( ο  αφηγητής  γνωρίζει  μόνο  όσα  υποπίπτουν  στην  αντίληψή  του ).  Χρησιμοποιείται  ως  προλογιστής  και  επιλογιστής,  ενώ  παραχωρεί  το  λόγο  στο  βασικό  ήρωα,  που  αφηγείται  σε  α’ πρόσωπο  τα  βιώματά  του ( εγκιβωτισμένη  αφήγηση,  εναλλαγή  αφηγητών ).  Η  εστίαση  παραμένει  εσωτερική  ενώ  ο  αφηγητής  είναι  ομοδιηγητικός – αυτοδιηγητικός.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ  ΤΡΟΠΟΙ : Αφήγηση  με  παρεμβολή  της  περιγραφής ( του  κεντρικού  ήρωα )  και  σύντομοι  διάλογοι.

ΧΡΟΝΟΣ  ΑΦΗΓΗΣΗΣ : Ο  πρώτος  αφηγητής  αφηγείται  τα  γεγονότα  με  τη  φυσική  χρονική  σειρά,  ενώ  ο  δεύτερος  χρησιμοποιεί  την  αναδρομική  αφήγηση ( αναφέρεται  σε  γεγονότα  προγενέστερου  χρονικού  σημείου ).  Κυρίαρχος  χρόνος  είναι  ο  αόριστος.

ΒΙΩΜΑΤΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ : Παρατηρούνται  κοινά  βιώματα  του  ήρωα  και  του  συγγραφέα ( στέρηση  του  πατέρα  και  της  αγάπης  του,  έλλειψη  κοριτσιού  στην  οικογένεια,  ξενιτιά,  συμβίωση  με  τους  Τούρκους  στην  Ανατολική  Θράκη ).

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ  ΠΛΑΙΣΙΟ : Οθωμανικός  τρόπος  ζωής,  ήθη,  έθιμα ( πατριαρχική  δομή  οικογένειας,  χαρέμι,  υποβαθμισμένη  ζωή  των  γυναικών  στο  χαρέμι,  πολυγαμία  των  μπέηδων,  διαφορετικοί  ρόλοι  ανδρών  και  γυναικών ),  παρακμιακό  κοινωνικό  πλαίσιο ( αναξιοκρατία,  τυφλή  υπακοή  στο  Σουλτάνο,  ρουσφέτια ).

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ  ΜΕΣΑ : Λιγοστές  μεταφορές  και  παρομοιώσεις

ΓΛΩΣΣΑ : Όταν  αφηγητής  είναι  ο  Μοσκώβ – Σελήμ  η  γλώσσα  είναι  απλή  δημοτική  με  στοιχεία  προφορικού  λόγου,  ενώ  όταν  αφηγητής  είναι  ο  αρχικός  (αφηγητής)  η  γλώσσα  είναι  λόγια  και  επιτηδευμένη.

ΥΦΟΣ : Άμεσο,  ζωντανό,  φυσικό  και  ευχάριστο.