ΚΩΣΤΑΣ  ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ : (1896 – 1928 )  Αντιπροσωπευτικός  ποιητής  της  γενιάς  του  μεσοπολέμου ( της  γενιάς  του  1920 ).  Η  ζωή  μακριά  από  την  Αθήνα   λόγω  του  επαγγέλματος  του  πατέρα  του  και  του  ίδιου  αργότερα  τον  γέμιζε  απελπισία.  Αυτοκτόνησε  τον  Ιούλιο  του  1928  στην  Πρέβεζα.                                                                                                  Η  ποίησή  του  σχετίζεται   με  το  έργο  Γάλλων  κυρίως  ποιητών.  Τη  διακρίνει  η  απογοήτευση,  η  διάθεση  φυγής,  η  πικρία  και  η  απαισιόδοξη  στάση  απέναντι  στη  ζωή.  Εκφράζει  ένα  πνεύμα  διάλυσης,  παρακμής  και  αντιηρωισμού.  Στόχος  της  είναι  η  προσωπική  λύτρωση    αλλά  στο  τέλος  ο  κεντρικός  άξονας  της  βιοθεωρίας  που  προβάλλεται   είναι   ο  θάνατος.  Ο  ποιητής  Καρυωτάκης  στην  ωριμότητά  του  αποστασιοποιείται  και  τελικά  συγκρούεται  εν  μέρει  με  την  ποιητική  ορθοδοξία  των  καιρών  του.  Επιστρατεύει  το  ρεαλισμό  και  αντικρίζει  κατά  πρόσωπο  τα  κοινωνικά  και  καλλιτεχνικά  αδιέξοδα  της  δεκαετίας  του  1920.  Χρησιμοποιεί  το  σαρκασμό  και  τον  αυτοσαρκασμό ( αντί  της  ονειροπόλησης  και  της  φυγής ),  τύπους  της  καθαρεύουσας  και  ξενικούς ( αντί  της  δημοτικής )  και  μετρικούς  παρατονισμούς,  διασκελισμούς  και  ανισοσύλλαβους  στίχους.  Βρίσκεται  στο  μεταίχμιο  της  παραδοσιακής  και  νεοτερικής  ποίησης.  Η  ποίηση  του  Καρυωτάκη  επηρέασε  τους  σύγχρονους  με  αυτόν  και  μερικούς  μεταγενέστερους   ποιητές  αλλά  το  έργο  του  αναγνωρίστηκε  μετά  το  θάνατό  του.  Ποιητικές  συλλογές  του  είναι : Ο  πόνος  του  ανθρώπου  και  των  πραγμάτων             ( 1919),  Νηπενθή ( 1920 ),  Ελεγεία  και  σάτιρες ( 1927 ),  Άπαντα  τα  ευρισκόμενα  Α’ και  Β’( 1965 )

ΕΙΜΑΣΤΕ  ΚΑΤΙ…

Ανήκει  στη  συλλογή  Ελεγεία  και  Σάτιρες( 1927).  Είναι  άτιτλο.  Ανήκει  στο  είδος  του  σονέτου.  ( Σονέτο = μικρός  ήχος,  τραγουδάκι.  Γεννήθηκε  στην  Ιταλία  το  13^ο αι.  Διακρίνεται  σε  α)  ιταλικό  ή  πετραρχικό   και  β)  αγγλικό  ή  σαιξπηρικό.  Το  μέτρο  είναι  συνήθως  ιαμβικό  ενδεκασύλλαβο  και  τα  θέματά  του  είναι  ποικίλα : πατριωτικά,  θρησκευτικά,  ερωτικά  κ.α.  Στη  νεοελληνική  ποίηση  ονομάζεται  δεκατετράστιχο  και  αποτελείται  από  δύο  τετράστιχες  και  δύο  τρίστιχες  στροφές – πετραρχικό - .  Το  μέτρο  είναι  ενδεκασύλλαβο  ή  δεκατρισύλλαβο  και  η  ομοιοκαταληξία  σταυρωτή –αββα-  ή  πλεχτή –αβαβ-.  Το  βασικό  νόημα  του  σονέτου  βρίσκεται  συνήθως  στο  τελευταίο  τρίστιχο.  Γενικά,  το  σονέτο  διακρίνεται  για  την  πολύ  προσεγμένη  μορφή  του ).            Εκ  πρώτης  όψεως  ακολουθεί  τους  κανόνες  της  παραδοσιακής  ποίησης  αλλά  στην  πραγματικότητα  την  αμφισβητεί.

Θέμα : Η  αδυναμία  των  ποιητών  να  εκφράσουν  την  εποχή  τους  και  να  επικοινωνήσουν  με  τους  άλλους

Δομή :   Ενότητα  1^η (  α’ - γ’ ) : Η  αδυναμία  των  ποιητών  να  επικοινωνήσουν  με  το  κοινό                                         Ενότητα  2^η ( δ’ ) : Το  αδιέξοδο  των  ποιητών

Γλώσσα : Δημοτική,  στην  οποία  ενσωματώνονται  λόγιοι  τύποι,  λέξεις  προφορικού  λόγου ( δίνουν  πεζολογικό  χαρακτήρα  στο  έργο )  και  ασυναίρετοι  τύποι  της  λόγιας.

Ύφος : Άμεσο ( δημοτική  γλώσσα  και  τολμηρή  εικονοποιία )  και  μελαγχολικό ( στιχουργία )

Εκφραστικά  μέσα : εικόνες ( οπτικές,  ηχητικές,  κινητικές ),  προσωποποίηση,  παρομοιώσεις,  ομοιοτέλευτο,  μεταφορές,  αντίθεση

Στιχουργία : Οι  στίχοι  είναι  ιαμβικοί  ενδεκασύλλαβοι.  Η  ομοιοκαταληξία  είναι  σταυρωτή  στις  δύο  πρώτες  στροφές ( αββα, αββα ),  πλεχτή  στις  δύο  τελευταίες (γδγ, δγδ ).  Εξωτερικά,  δηλαδή,  ο  ποιητής  μοιάζει  να  ακολουθεί  τις  αρχές  της  παραδοσιακής  ποίησης.  Μια  πιο  προσεκτική  μελέτη,  όμως,  αποδεικνύει  ότι  ο  στίχος  παρουσιάζει  κάποια  χαλάρωση : διασκελισμοί,  χασμωδίες,  διασάλευση  του  ιαμβικού  μέτρου ( α’ στροφή ).  Συγκεκριμένα,  ο  στίχος 2  έχει  μεσοτονικό  μέτρο (υ-υ υ-υυ –υ υ-υ ),                ο  στίχος  3  στις  τέσσερις  πρώτες  συλλαβές  έχει  τροχαϊκό  μέτρο  και  στις  επόμενες  έχει  ιαμβικό ( -υ –υ/υ-υ-υ-υ ),  ο  στίχος 4  στις  έξι  πρώτες  συλλαβές  έχει  τροχαϊκό  μέτρο  και  στις  πέντε  υπόλοιπες  ιαμβικό ( -υ-υ-υ/υ-υ-υ ).  Έτσι,  απορυθμίζεται,  διαλύεται  ο  στίχος.

Τεχνική : α)  Ακολουθεί το  είδος  του  σονέτου,  β)  χρησιμοποιεί  το  α’  πληθυντικό ( παρουσιάζεται  ως  εκπρόσωπος  της  ποιητικής  γενιάς  του,  ίσως  και  της  εποχής  του ),                 γ)  ακολουθεί  πεζολογικό  τόνο ( για  να  καταδείξει  τη  σύγχυση  και  αποδιοργάνωση  του  εσωτερικού  κόσμου  του  ποιητή – πλήρης  εναρμόνιση  μορφής  και  περιεχομένου -   και                       για  να  αποστασιοποιηθεί  από  τη  μετρική  και  εκφραστική  τελειότητα  της  παραδοσιακής  ποίησης,  δ)  χρησιμοποιεί  την  τεχνική  της  κλιμάκωσης, ( για  να  αισθητοποιήσει  τη  συντριπτική  πτώση ),  ε)  χρησιμοποιεί  την  αοριστία  και  την  ασάφεια, ( για  να  καταδείξουν  την  ψυχική  σύγχυση,  την  απελπισία  και  την   αδυναμία  περισυλλογής,  στοχασμού  και  παραγωγής  συγκροτημένου  έργου – ακρωτηριασμένη  προσωπικότητα  και  ιδεολογικό  κενό - )

Αξιολόγηση : Το  σονέτο  αυτό  αντανακλά  με  άμεσο  και  ζωντανό  τρόπο  την  προσωπικότητα  του  Καρυωτάκη.  «Το  άγχος  της  καθημερινότητας,  οι  συμβατικές  κοινωνικές  αξίες,  η  απουσία  μιας  ηρωικής  διάστασης  στη  ζωή,  μοιάζουν  να  αίρουν  τον  ένα  μετά  τον  άλλο  κάθε  λόγο  ύπαρξης…  Κάποιες  στιγμές  δε  μπορεί  να  ανεχθεί  ότι  ο  κόσμος  είναι  τόσο  πολύ  διαφορετικός  από  εκείνη  την  αόριστη,  ιδανική  εικόνα  που  ο  ίδιος  έχει  πλαστουργήσει,  και  τότε  γίνεται  σαρκαστικός»  γράφει  ο  M.  Vitti.

EΡΩΤΗΣΕΙΣ  ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ

1.  Στο  ποίημα  «Οι  ποιητές»  από  τη  συλλογή  Μαρία  Νεφέλη  ο  Οδυσσέας  Ελύτης  σατιρίζει  τους  ποιητές  για  τη  σχέση  τους   με  την  πραγματικότητα.  Ποιες  ομοιότητες  με  τις  απόψεις  του  Καρυωτάκη  στο  «Είμαστε  κάτι…»  παρατηρείτε ;